VIÊM MŨI DO DỊ ỨNG
(tiếp theo)
Bác sĩ Nguyễn Văn Đức
8748 E. Valley Blvd., Ste H
Rosemead, CA 91770
Tel: (626) 288-3306
Chúng ta thảo luận tiếp về sự chữa trị bệnh viêm mũi do dị ứng.
Sự chữa trị căn bệnh gồm hai phần:
- Dùng thuốc.
- Làm sao để tránh các chất gây dị ứng.
Bài kỳ trước chúng ta đã bàn về việc dùng thuốc để chữa bệnh. Kỳ này, ta bàn đến một số cách tránh các chất hay gây dị ứng.
Đầu tiên là chúng ta cố nhận diện được chất gây dị ứng. Có 4 nhóm các chất hay gây sự với mũi của những người chúng ta mang bệnh viêm mũi do dị ứng:
- Phấn hoa (pollens): từ cây, cỏ (mùa Xuân và Hạ), cỏ dại (mùa Thu)
- Bọ (insects): bọ bụi (dust mites), dán (cockroaches), lady bugs
- Chất từ thú vật (animal danders): từ da, lông, nước miếng thú vật
- Nấm mốc (molds)
Nhiều người chúng ta bị dị ứng mũi theo mùa có thể biết đích xác mình hay có triệu chứng vào những mùa nào. Với những trường hợp dị ứng quanh năm, việc đi tìm chất gây dị ứng nhiều khi không dễ. Những chất gây rối có thể ở sở làm, hoặc thường hơn ở ngay tại nhà, vì trong một ngày 24 tiếng chúng ta ở nhà nhiều giờ hơn. Bạn thử tìm hiểu xem triệu chứng của mình nặng hơn vào lúc nào: khi cắt cỏ, khi hút bụi trong nhà? những lúc ngửi phải mùi thuốc lá, hoặc mùi nào đó? triệu chứng nhiều hơn ở sở hay ở nhà? Triệu chứng bắt đầu xảy ra kể từ khi mới mua con mèo bốn chân nuôi trong nhà cho vui, ...?
Sau đây là một số những phương cách giúp tránh bớt các phấn hoa, bọ bụi, các chất bay ra từ lông thú vật, nấm mốc. Những trường hợp nặng, dùng thuốc và cố tránh những chất hay gây dị ứng song vẫn không bớt, chúng ta cần đến bác sĩ chuyên khoa dị ứng (allergist), để bác sĩ chuyên khoa dị ứng tìm hiểu xem chúng ta bị dị ứng với những thứ gì quan trọng hầu chúng ta tìm cách tránh chúng.
Phấn hoa
Bạn theo dõi tin thời tiết mỗi ngày. Vào những ngày lượng phấn hoa lên cao trong không khí, bạn nên ở trong nhà, hoặc ít nhất cũng tránh đi chơi ra vùng đồng quê. Ở nhà, bạn đóng các cửa sổ và mở máy điều hòa không khí (air conditioner), nhất là vào buổi sáng khi phấn hoa bay nhiều.
Ngồi trong xe, bạn quay các cửa sổ xe lên, để các phấn hoa không vào được trong xe làm phiền bạn. Ra khỏi nhà, bạn nên dùng kiếng mát kín che mắt (wraparoud sunglasses or goggles), cản bớt những chất gây dị ứng bay vào mắt khiến mắt ngứa, chảy nước mắt.
Bạn tránh cắt cỏ hoặc dọn lá ngoài vườn. Nếu bắt buộc phải làm, bạn nên che mặt và mũi bằng một dụng cụ che mặt tốt (mask).
Trước khi đi ngủ tắm rửa để gột rửa sạch sẽ những chất bám trên người, không để chúng dính vào giường, gối cũng rất tốt.
Dán, bọ bụi
Nhà có dán, nên tận diệt chúng, nếu cần, chúng ta nhờ đến những người họ chuyên làm chuyện này.
Trong bụi, tác nhân gây dị ứng nhiều nhất là các bọ bụi (dust mite), sống trong nệm, gối, chăn mền, thảm, màn cửa, đồ đạc được nhồi đệm bên trong (upholstered furniture). Để chống bọ bụi, ta dùng các phương cách sau:
- Bọc các nệm và gối bằng các bao chống dị ứng (allergy-proof casings).
- Giặt tất cả những thứ ta hay dùng trên giường nằm như chăn mền, gối, ... bằng nước nóng (130 độ F) mỗi 1-2 tuần. Những thứ không giặt được nên bọc trong các bao chống dị ứng rồi đem “dry clean”.
- Nếu có thể, nhà không dùng thảm. Còn không, nên giặt thảm với chất Acarosan mỗi 4-6 tháng để giết bớt bọ bụi.
- Tránh dùng thảm trên những sàn xi-măng (concrete floors). Thảm giữ hơi ẩm, là môi trường tốt để bọ bụi và nấm mốc sinh sôi. Dùng “vinyl” hay “linoleum” để dễ chùi rửa.
- Thường xuyên giặt rửa các đồ chơi nhồi bông, cùng đồ trải giường của các cháu bé. Khi không dùng đến chúng, cất chúng vào các bọc plastic hay máy đông lạnh (freezer).
- Độ ẩm trong nhà nên giữ dưới mức 50% (bọ bụi sanh sản ở độ ẩm cao). Dùng dụng cụ đo độ ẩm để theo dõi và dùng máy làm giảm độ ẩm nếu cần (dehumidifier).
Các chất từ thú vật
Tốt nhất là tránh giữ súc vật, chim chóc trong nhà, cho chúng ở riêng biệt trong chuồng của chúng ngoài nhà hoặc trong chỗ để xe (garage). Mèo là con có nhiều chất hay gây dị ứng nhất.
Nhà nên thường xuyên được hút bụi, dùng máy hút bụi có filter HEPA. Nếu chó, mèo nuôi xổng vào nhà, chúng ta đem chúng ra ngoài, và sau đó ghế sa lông, màn cửa, giường nệm nên được chùi rửa cẩn thận.
Tắm rửa chó sạch sẽ tuần hai lần cũng tốt.
Nấm mốc
Các nấm mốc bay trong không khí, gây dị ứng ở cả trong lẫn ngoài nhà. Ta tránh các nấm mốc bằng cách tránh xuống các hầm nhà ẩm ướt, tiếp xúc với phân bón, với lá rụng, cỏ cắt để lâu, tránh vào các kho chứa của các trang trại, đến các vùng nhiều gỗ. Trong nhà nên giữ độ ẩm dưới 35%, bằng cách dùng máy điều hòa không khí vào mùa Hè, và không nên làm ẩm quá đáng (over-humidification) vào mùa Đông [nhiều vị dùng máy làm ẩm (humidifier) vào mùa Đông để không khí trong nhà khỏi quá khô do dùng sưởi].
Bệnh dị ứng mũi làm phiền nhiều người chúng ta, có khi rất nặng khiến đời mất vui. Khéo chữa trị bằng thuốc và tìm cách tránh được những chất gây dị ứng, bệnh sẽ thuyên giảm nhiều để chúng ta vui sống trở lại, ngủ ngon như trước, công việc hàng ngày cũng không bị trở ngại.