CÁC THUỐC
GIÚP BỎ THUỐC LÁ
Bác sĩ Nguyễn Văn Đức
8748 E. Valley Blvd., Ste H
Rosemead, CA 91770
Tel: (626) 288-3306
(www.hqtysvntd.org)
Bài tuần trước chúng ta đã tìm hiểu những bí quyết bỏ thuốc lá, kỳ này chúng ta bàn về các thuốc giúp bỏ thuốc lá.
Trong vài năm qua, đã có thêm một số thuốc mới giúp bỏ thuốc lá ra đời khiến chúng ta có nhiều lựa chọn hơn trước.
Thuốc chứa chất nicotine
Thuốc giúp bỏ thuốc lá chứa chất nicotine dùng dưới các dạng kẹo nhai, ngậm, dán da, xịt vào mũi, hít vào phổi. Dạng kẹo nhai, ngậm, dán da không cần toa bác sĩ, còn hai dạng thuốc xịt vào mũi, hít vào phổi cần toa bác sĩ.
Thuốc chứa chất nicotine tác dụng bằng cách đưa vào máu chất nicotine để giúp người bỏ thuốc bớt các triệu chứng xảy ra do việc bỏ thuốc. Không giống như thuốc lá hút vào, lượng nicotine trong máu lúc cao lúc thấp, thuốc chứa chất nicotine khiến lượng chất nicotine trong máu rất đều, và tất nhiên, dùng thuốc, trong máu người bỏ hút không có các chất độc khác như khi còn đang hút thuốc lá.
Theo thống kê, dùng thuốc chứa chất nicotine, dạng kẹo nhai (gum) hay dán da (patch), người bỏ thuốc tăng triển vọng thành công lên gấp đôi. Với các dạng thuốc nicotine mới hơn (kẹo ngậm, xịt vào mũi, hít vào phổi), người ta chưa rõ chúng có giúp nhiều như kẹo nhai và miếng dán da hay không, nhưng có lẽ chúng cũng hữu hiệu như vậy.
Thuốc chứa chất nicotine có nhiều lượng. Lượng cao nhất dùng khi mới bắt đầu bỏ thuốc, ngay sau điếu thuốc lá cuối cùng, sau đó từ từ giảm xuống các lượng thấp hơn, và thời gian dùng thuốc nên được tiếp tục từ 8 đến 12 tuần. Thuốc cần được dùng đều, không nên chỉ dùng khi bạn cảm thấy thèm hút lại.
Chỉ 1/4 số người dùng thuốc chứa chất nicotine thành công, dứt bỏ được con ma thuốc lá. Vì thuốc chứa chất nicotine chỉ làm giảm bớt các triệu chứng khó chịu khi bỏ thuốc lá, nhưng không giúp chúng ta dứt bỏ được thói quen cầm điếu thuốc đưa lên môi, và cả những phụ thuộc tinh thần vào thuốc lá bao năm đã thành thói tật. Cơ hội thành công sẽ tăng gấp đôi nếu chúng ta phối hợp thuốc chứa chất nicotine với những bí quyết bỏ thuốc như đã bàn trong bài trước, đặc biệt với những nâng đỡ tinh thần từ bạn bè, gia đình, các nhóm hỗ trợ việc bỏ thuốc (support group).
Hơn một phần ba số người dùng thuốc chứa chất nicotine sau lại đâm ghiền và phụ thuộc vào thuốc, y như ghiền thuốc lá vậy. Dầu sao thì cũng tốt hơn là ghiền thuốc lá, nhưng vẫn có hại nếu người ghiền thuốc chứa chất nicotine mang bệnh tim, hoặc nếu là phụ nữ sau đó mang thai.
Thuốc chứa chất nicotine an toàn cho hầu hết người dùng thuốc. Tuy nhiên phụ nữ mang thai hoặc cho con bú, và người mang bệnh tim nên thảo luận với bác sĩ xem mình có nên dùng thuốc hay không. Cũng vậy, nếu bạn có đau ngực hoặc gần đây thấy tim đập không đều, tim đập nhanh, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc.
Chuyện người muốn cai thuốc lá đang dùng thuốc chứa chất nicotine thỉnh thoảng thấy thèm, châm điếu thuốc đưa lên môi hút lại cũng hay xảy ra. Làm vậy cũng không có gì nguy hiểm lắm, trừ việc làm vậy, bạn có thể trở lại thói quen hút thuốc, và nỗ lực bỏ thuốc lá của bạn trở thành công cốc rất uổng. Tuy nhiên, cả thuốc chứa chất nicotine và thuốc lá hút vào đều chứa chất nicotine, nên nếu bạn làm vậy thường, trong người bạn sẽ có nhiều chất nicotine quá, có thể nguy hiểm cho hệ thống tim mạch của bạn. Vậy, nếu dùng thuốc chứa chất nicotine không thấy có kết quả, bạn vẫn thèm và tiếp tục hút, và tính ra lượng nicotine trong cơ thể bạn do thuốc lá hút vào ngang với lượng nicotine do thuốc chứa chất nicotine cung cấp, bạn nên ngưng thuốc chứa chất nicotine. Chúng ta sẽ kiếm cách khác. Và cũng xin nhắc, ngay khi bạn dùng thuốc chứa chất nicotine để bỏ hút, bạn nên ngưng ngay việc hút thuốc lá.
Varenicline
Năm 2006, thuốc Varenicline (Chantix) được Cơ Quan Kiểm Soát Thực và Dược Phẩm (FDA) chấp nhận cho dùng để giúp người muốn cai thuốc lá bỏ hút. Thuốc cần toa bác sĩ.
Thuốc có hai tác dụng. Tác dụng của thuốc hơi giống các tác dụng của chất nicotine, vì thế khi dùng thuốc, người muốn bỏ thuốc lá bớt thèm hút và ít bị các triệu chứng xảy ra do bỏ hút. Mặt khác, nó lại phần nào ngăn chặn tác dụng của nicotine, khiến người hút thuốc lá khi rít khói thuốc vào phổi không còn thấy sảng khoái như trước nữa.
Không nên dùng Varenicline chung với các thuốc chứa chất nicotine.
Thuốc dạng viên ngày uống hai lần sau khi ăn với một ly nước đầy. Tuần đầu có thể bác sĩ sẽ thử dùng thuốc với lượng thấp cho bạn để tránh các tác dụng phụ của thuốc. Sau 1-2 tuần uống thuốc, thuốc đã đều trong máu bạn, đây là thời điểm tốt nhất để bạn ngưng hẳn thuốc lá.
Varenicline có thể giúp bạn cai hẳn thuốc lá sau 12 tuần. Sau đó, bác sĩ sẽ có thể tiếp tục biên toa cho bạn mua và dùng thuốc nếu bạn còn cần đến nó và không có phản ứng phụ khó chịu nào xảy ra cho bạn.
Thuốc có thể khiến bạn buồn nôn, triệu chứng này nhẹ thôi và giảm dần theo thời gian.
Các phản ứng phụ khác: nhức đầu, ói mửa, đầy hơi, khó ngủ, nằm mơ, vị giác đổi khác. Đến nay, các khảo cứu cho thấy dùng về lâu về dài, thuốc không gây phản ứng gì nguy hiểm, tuy vậy, vẫn cần thêm các khảo cứu nữa để xác định điều này. Hiện tại, chưa đủ khảo cứu để xem thuốc Varenicline nếu dùng chung với các thuốc chứa chất nicotine có an toàn không.
Bupropion
Bupropion (Wellbutrin SR, Zyban) thuộc nhóm thuốc chống sầu buồn (antidepressants), được FDA chấp nhận cho dùng vào việc giúp cai thuốc lá. Bupropion khiến người bỏ thuốc lá bớt thèm hút lại. Thuốc cần toa bác sĩ.
Thuốc có thể dùng chung với các thuốc chứa chất nicotine.
Sau khi uống Bupropion 1-2 tuần, bạn bắt đầu bỏ hẳn thuốc lá. Bác sĩ tiếp tục dùng thuốc cho bạn tất cả 8-12 tuần. Bạn chớ tự ngưng thuốc nếu không có ý kiến của bác sĩ.
Tác dụng phụ của thuốc: khó ngủ, cảm thấy căng thẳng, bứt rứt, khô miệng, thay đổi khẩu vị, nhức đầu, tiêu chảy, chóng mặt, da nổi mẩn. Thuốc uống vào có thể nguy hiểm nếu bạn đang mang bệnh kinh giật (seizure disorder). Trước khi uống Bupropion, bạn nhớ cho bác sĩ biết các thuốc bạn đang dùng, kể cả các thuốc chống sầu buồn khác nếu có.
Thuốc không nên dùng cho người có bệnh kinh giật, ăn không ngon, uống rượu nhiều, hoặc có chấn thương đầu.
Nhiều phương cách khác, như châm cứu và thuốc cây cỏ, được quảng cáo là giúp cai thuốc lá. Theo các khảo cứu khoa học, tất cả những phương cách không chính thống này vô hiệu. Tuy nhiên, vì chuyện hút thuốc lá gây quá nhiều hậu quả, nên nếu bạn muốn, bạn có thể thử các phương cách này cũng được, nhưng nhớ cho bác sĩ biết trước khi bạn quyết định dùng chúng thử xem sao (và nhớ đừng để bị dỗ vào những chỗ họ dụ bạn bỏ ra nhiều tiền). Nếu không kết quả, bạn đừng nản chí, chúng ta trở về với các phương cách chính thống của y học đã được chứng minh là tốt.
Bao công trình nghiên cứu tốn kém đã đổ ra để giúp bạn cai thuốc lá. Bỏ hút đi thôi, bạn ơi!
(Theo tài liệu giúp cai thuốc lá của trường Đại Học Y Khoa Harvard trên website www.patientedu.org.)