MỘNG THỊT Ở MẮT
NGUYỄN VĂN ĐỨC
Bác sĩ Nguyễn Văn Đức
8748 E. Valley Blvd., Ste H
Rosemead, CA 91770
Tel: (626) 288-3306
Mộng thịt (pterygium) có ở mắt nhiều người.
Mộng thịt được xem như phản ứng của màng bao phủ phía ngoài mắt, chỗ tròng trắng (conjunctiva), khi phần này bị ánh sáng mặt trời chiếu vào, gây những tổn hại kinh niên. Mộng thịt xảy ra nhiều hơn cho người sinh sống tại các vùng nhiệt đới, nơi chan hòa ánh nắng. Nó xảy ra nhiều hơn ở các vị cao niên, ở đàn ông, người ít học vấn, và những người vì sinh kế, làm việc ngoài trời nắng lâu ngày.
Nó thường khởi đầu ngoài tròng trắng, trông như một chỗ cộm lên chút chút, có màu trắng hơi ửng vàng hoặc đỏ.
Triệu chứng
Ở giai đoạn sớm, người bệnh thường không có triệu chứng, chỉ than phiền là có cái gì lạ mới xuất hiện trên tròng trắng của mắt. Vùng này sau có thể hơi xốn và khô, do mộng thịt nổi cộm lên, làm nước mắt tiết ra không tráng đều được vùng có mộng thịt như tráng các vùng khác của mắt. Thỉnh thoảng, vùng có mộng thịt bị viêm (inflammation), trở thành đỏ và làm mắt khó chịu hơn.
Theo thời gian, mộng thịt có thể sẽ lớn hơn, lan dần vào tròng đen của mắt, và trông như một miếng màng trắng, vàng hay đỏ hình tam giác. Đến giai đoạn này, thị giác có thể kém đi, vì mộng thịt khi lan dần vào tròng đen, từ từ làm thay đổi dạng thể của giác mạc (cornea, màng phía ngoài cùng che chở cho tròng đen), khiến màng này méo lệch, không tròn đều như trước. Thị giác tất nhiên cũng bị ảnh hưởng nhiều, khi mộng thịt lan vào tận con ngươi, phía giữa tròng đen.
Thỉnh thoảng có trường hợp chuyển động của mắt bị giới hạn, mắt không chuyển động nhuần nhuyễn theo ý muốn.
Chữa trị
Các loại nước mắt giả (artificial tears) giúp vùng có mộng thịt bớt khô, dễ chịu. Những trường hợp nặng cần đến giải phẫu cắt bỏ mộng thịt.
Khi nào ta cần đến giải phẫu cắt bỏ mộng thịt? Khi mộng thịt đã vào gần giữa tròng đen, khiến thị giác bị ảnh hưởng, hoặc khi mộng thịt, tuy chưa vào đến tròng đen, nhưng làm phiền ta quá lắm, khiến mắt xốn xang, khó chịu, dùng nước mắt giả hoài cũng không ăn thua.
Với bác sĩ chuyên khoa Mắt, mổ cắt mộng thịt là một phẫu thuật tương đối giản dị, dễ làm, song vấn đề là sau khi mổ một thời gian, mộng thịt hay mọc lại (tỷ lệ bị lại từ 30 đến 80%). Vì mộng thịt hay mọc lại, và giải phẫu nhiều lần sẽ gây không ít biến chứng, nên những trường hợp thực cần thiết mới nên giải phẫu, không nên giải phẫu vội chỉ vì lý do thẩm mỹ.
Những trường hợp chưa cần giải phẫu, bác sĩ chuyên khoa Mắt thường cho hẹn chúng ta trở lại 6-12 tháng để tái khám.
Phòng ngừa mộng thịt
Có lẽ nguy cơ bị mộng thịt sẽ ít đi, nếu khi ra ngoài vào những giờ có nắng, ta chịu khó đội mũ, đeo kính mát tốt để bảo vệ mắt. Ngay cả vào những ngày có mây, vì các tia cực tím (ultraviolet rays), rất hại cho mắt, có thể xuyên qua mây chiếu vào mắt ta.
Tóm lại, mộng thịt trong mắt là một vấn đề rất hay xảy ra cho người Việt chúng ta. Tất nhiên, như mọi vấn đề khác trong lãnh vực sức khỏe, phòng nó vẫn hơn là phải chữa nó. Bằng cách đội mũ, đeo kính mát khi có việc phải ra ngoài vào những giờ có nắng. Chữa trị mộng thịt không khó, song thường cần đến giải phẫu; vấn đề là mộng thịt hay tái phát sau giải phẫu.