SÓN TIỂU
Bác sĩ Nguyễn Văn Đức
8748 E. Valley Blvd., Ste. H
Rosemead, CA 91770
(626) 288-3306
Són tiểu (urinary incotinence) là tình trạng chúng ta không kiểm soát được bọng đái và nước tiểu tự rỉ ra dù chúng ta không muốn.
Són tiểu làm phiền hàng triệu triệu người phụ nữ, lắm khi khiến cuộc sống hàng ngày đâm kém vui. Phụ nữ có t uổi dễ bị són tiểu, song nó làm phiền cả nhiều người còn trẻ.
Vấn đề són tiểu tế nhị, nhiều vị phụ nữ không dám khai ra khi đi khám bác sĩ, nên một trong những chỉ thị của Medicare đưa xuống các tổ hợp y tế chăm sóc cho các vị cao niên trong tổ hợp, là phải hỏi các vị cao niên có bị khổ vì són tiểu không, để tìm cách giúp họ giải quyết vấn đề. [Ở quận Los Angeles ta, kể từ tháng 7 này, các vị Medi-Medi sẽ lần lượt phải gia nhập tổ hợp y tế, tùy theo tháng sanh. Trong tổ hợp y tế, sự chăm sóc sức khỏe cho các vị cao niên thường khá hơn, có phẩm chất hơn (quality of care), bác sĩ ít dám chữa trị lăng nhăng, bừa bãi, vì chịu sự kiểm soát qua các luật lệ và khuyến cáo của tổ hợp.]
Nguyên nhân gây són tiểu rất nhiều, gồm những nguyên nhân tại chỗ, như sự co thắt bất thường của các bắp thịt bọng đái, lượng kích thích tố phụ nữ estrogren trong người xuống thấp sau mãn kinh tạo những thay đổi cho bọng đái, bướu vùng chậu chèn ép bọng đái, ung thư ống dẫn tiểu (urethra), v.v., đến những nguyên nhân toàn diện, như bệnh tiểu đường, bệnh suy tim gây tiểu đêm và són tiểu, v.v.. Nhiều thuốc dùng có thể gây són tiểu hoặc làm triệu chứng nặng hơn, như các thuốc lợi tiểu (diuretics, làm mót tiểu luôn), thuốc ngủ (làm nhiều vị ban đêm lừ nhừ, chậm chạp, không kịp vào phòng tắm đi tiểu), v.v.. Thực phẩm chua hoặc nhiều gia vị, rượu, cà phê cũng có thể kích thích bọng đái gây són tiểu.
Các hình thức són tiểu
Són tiểu thường được chia làm 3 loại chính:
- Són tiểu khi cười, ho, hắt xì: loại són tiểu này được gọi là "stress incontinence", xảy ra rất nhiều ở phụ nữ. Béo mập, các hoạt động khiến áp suất trong bụng tăng lên cũng gây són tiểu loại này.
- Són tiểu loại thúc dục (urgency incontinence): thình lình chúng ta thấy mắc tiểu đến không nín nhịn được, và nước tiểu són ra trước khi chúng ta vào kịp phòng tắm để đi tiểu.
- Có người bị cả hai loại són tiểu kể trên (mixed incontinence).
Chữa trị
Bệnh nào cũng nên chữa từ gốc, són tiểu cũng vậy.
Nếu chúng ta tìm ra nguyên nhân nào nghi có thể gây hoặc làm són tiểu nặng hơn, chúng ta cố tìm cách chữa, và nếu có thể được, loại bỏ nguyên nhân này. Thí dụ, nếu đang dùng một thuốc chữa cao áp huyết có thể gây ho đưa đến són tiểu, chúng ta thử đổi sang một thuốc cao áp huyết khác không gây ho; nếu có bướu tử cung đè vào bọng đái làm mắc tiểu hoài và són tiểu, cắt bỏ bướu, són tiểu có thể sẽ hết. Một số thuốc có tính "anticholinergics" như các thuốc Benadryl, Chlor-Trimeton, Phenergan (rất thông dụng, dùng chữa ngứa, dị ứng, ho) có thể gây bí tiểu, són tiểu, nay được khuyến cáo không nên dùng cho các vị cao niên. (Bác sĩ trong tổ hợp y tế chăm sóc các vị cao niên, nếu hay sử dụng những thuốc này chữa các vị cao niên trong tổ hợp, sẽ nhận được thư cảnh báo từ tổ hợp, và sẽ bị trừ điểm trong cuộc thi đua hàng năm của tổ hợp.)
Đi tiểu nhiều lần trong ngày, đi tiểu ban đêm (từ 2 lần trở lên) dễ gây són tiểu, chữa những nguyên nhân gây tiểu nhiều lần trong ngày, tiểu đêm sẽ tránh hoặc giảm thiểu được són tiểu.
Bị són tiểu, chúng ta thử áp dụng những phương cách giản dị sau:
- Không nên uống nhiều nước, nhất là trong vòng vài tiếng trước khi đi ngủ.
- Giảm thiểu ăn, uống những thức có thể gây són tiểu, thí dụ những thực phẩm chua, nhiều gia vị, rượu, cà-phê.
- Xuống cân nếu béo mập.
- Tránh đừng để bón; bón có thể gây hoặc khiến són tiểu nặng hơn.
- Nếu có bệnh tiểu đường (gây đi tiểu nhiều, tiểu đêm), chúng ta cần kiểm soát kỹ căn bệnh.
- Nếu đang uống thuốc lợi tiểu, chúng ta nên trù liệu trước công việc trong ngày, đi đến những nơi dễ có phòng đi tiểu.
Bài kỳ sau, chúng ta sẽ tìm hiểu cách tự luyện tập bọng đái để bớt són tiểu, các cách chữa són tiểu trong những trường hợp nặng như dùng thuốc, giải phẫu.