KẾT QUẢ THỬ MÁU,
CHỤP PHIM
Bác sĩ Nguyễn Văn Đức
8748 E. Valley Blvd., Ste. H
Rosemead, CA 91770
(626) 288-3306
Thứ Bảy vừa qua, tôi có người bệnh mới. Anh bị tiểu đường đã lâu, uống thuốc không đều, mấy tháng trước phải nằm nhà thương vì đường máu lên quá cao, từ nhà thương về anh vẫn không dùng thuốc đều, không đi bác sĩ, và một tuần nay thấy yếu, mệt.
Thứ Bảy nghỉ sớm, bệnh đông nên phải giải quyết vấn đề nhanh chóng. Nghe qua bệnh sử, và nhìn anh ngồi trên xe lăn, trông yếu, tôi khuyên người nhà đưa anh vào phòng cấp cứu của nhà thương. Nhưng người nhà năn nỉ, xin khám cho anh, thử máu trước, nếu tôi thấy chữa được bên ngoài, thì anh đỡ phải vào nhà thương. Không từ chối được, tôi khám cho anh, cho thử máu, dặn người nhà giữ liên lạc với văn phòng, để lại số điện thoại và địa chỉ email đúng, và đưa anh vào nhà thương nếu thấy anh yếu, mệt hơn. 4 giờ sáng Chủ Nhật, đang ngủ say, phòng thí nghiệm Quest gọi, xin lỗi đã đánh thức tôi dậy, cho tôi biết đường máu anh bệnh nhân cao 556. Tôi cám ơn họ, bật computer, mở hồ sơ điện tử (electronic medical record) của anh bệnh nhân xem, thấy phòng thí nghiệm Quest đã gửi thẳng kết quả thử máu vào hồ sơ điện tử của anh: đường máu 556, thận đã suy vì tiểu đường, các chất muối quan trọng cũng xáo trộn. Dùng số điện thoại của người nhà ghi trong hồ sơ điện tử, tôi gọi người nhà thông báo kết quả thử máu, khuyên họ đưa anh vào phòng cấp cứu của bệnh viện gần nhà, cầm theo kết quả thử máu tôi sẽ gửi ngay cho họ qua đường email, để giúp bác sĩ phòng cấp cứu mau chóng làm việc, anh cùng người nhà không phải ngồi chờ lâu trong phòng cấp cứu. Thứ Hai đi làm lại, tôi nhờ nhân viên gọi hỏi thăm, người nhà hết sức cám ơn, cho biết họ đã đưa anh bệnh nhân vào nhà thương như lời tôi khuyên.
Hồ sơ điện tử giúp người bác sĩ giải quyết vấn đề của người bệnh mau chóng, hữu hiệu, hồ sơ giấy không bì kịp. Phòng thí nghiệm có thể gửi thẳng kết quả thử máu vào hồ sơ điện tử, và từ hồ sơ điện tử, bác sĩ có thể lấy kết quả ra, “email” (gửi qua đường thư điện tử) kết quả này đến bệnh nhân hay người nhà, họ không phải đến văn phòng chờ chực lấy kết quả. (Trường hợp khẩn cấp như của anh bệnh nhân kể trên, vào cuối tuần, nếu không có hồ sơ điện tử, tôi chỉ có cách nhờ phòng thí nghiệm “fax” kết quả tới máy fax ở văn phòng, rồi lái xe ra văn phòng, gọi người nhà tới văn phòng lấy, xong… ngồi chờ, mất công mình lẫn mất công họ.)
Đấy là trường hợp khẩn cấp, bây giờ chúng ta nói đến chuyện thử máu, chụp phim không khẩn cấp. Sau khi chúng ta thử máu, chụp phim, …, nếu kết quả không có gì lạ, thường các bác sĩ không gọi báo chúng ta. Nhưng ngược lại, không thấy văn phòng bác sĩ gọi, chưa chắc kết quả đã bình thường. Sao vậy? Nhiều lý do khiến bác sĩ không để mắt tới kết quả này: phòng thí nghiệm, chụp phim… quên không gửi kết quả đến văn phòng bác sĩ, hoặc có gửi, song gửi… lộn đến văn phòng bác sĩ khác; nếu gửi qua đường bưu điện, nhân viên bưu điện đưa thư nhầm sang văn phòng khác trong khu; rồi kết quả về, bác sĩ chưa kịp xem, có nhân viên văn phòng nhanh nhẩu quá, đã xếp ngay kết quả vào hồ sơ giấy; vân vân và vân vân. Rồi khi chuyện xảy ra, khổ cho người bệnh và khổ cho cả bác sĩ.
Không thấy văn phòng bác sĩ gọi, bạn cứ yên tâm phim vú (mammogram) của bạn bình thường, còn bác sĩ, trăm công nghìn việc, có khi không để ý rằng chỗ chụp phim đã quên gửi kết quả đến mình. (Nhiều chỗ rất tốt, đàng hoàng, luôn gửi kết quả, có chỗ xấu, cứ luôn quên không gửi, chờ đến khi gọi dục, mới vội vàng “fax” kết quả qua.) Mà trong phim chụp, ông bác sĩ chuyên khoa đọc phim đã ghi rõ rành rành vú bên phải bạn có một bướu lạ cần được tìm hiểu thêm bằng siêu âm, hoặc 3 tháng sau cần chụp phim lại để theo dõi. Bạn thì đinh ninh phim vú mình bình thường vì không thấy văn phòng bác sĩ gọi, bác sĩ thì không được để mắt tới kết quả này, và 6 tháng, một năm đã trôi qua rồi!
Các phòng thí nghiệm, chụp phim họ có hệ thống báo động gọi, “fax” kết quả cho bác sĩ ngay, song chỉ trong những trường hợp quá bất thường, như đường máu người bệnh cao quá, phim chụp cho thấy gãy xương, có bướu nghi là ung thư, v.v., còn trong những trường hợp không bất thường lắm, họ không gọi, “fax” kết quả đến văn phòng bác sĩ, chỉ gửi kết quả theo lối thông thường, vài ngày sau cho người đem tới, hoặc gửi qua đường bưu điện.
Thế nên, với những gì quan trọng, như phim vú chẳng hạn, 1-2 tuần sau không thấy văn phòng bác sĩ gọi, bạn cũng nên gọi hỏi xem kết quả thế nào. (Có khi văn phòng bác sĩ gọi bạn, nhưng vì lý do nào đó, không liên lạc được với bạn: nhắn lời với bà cụ bạn, song cụ quên không nói lại bạn, bạn để lại số điện thoại không đúng, gọi hoài không được)
Với các văn phòng bác sĩ sử dụng hồ sơ điện tử (chính phủ Mỹ bây giờ muốn tất cả các bác sĩ phải làm hồ sơ điện tử để tăng phẩm chất việc chữa trị cho người bệnh, thời buổi điện tử, hồ sơ giấy không cung ứng được những cái hồ sơ điện tử có thể cung ứng) lại càng dễ, bạn có thể “email” tới văn phòng hỏi kết quả, và nếu bạn muốn, văn phòng sẽ “email” kết quả đến bạn. Bạn không cần lái xe đến tận văn phòng (đường bây giờ đông xe dễ tai nạn, xăng nay không rẻ như trước!), đến văn phòng gặp lúc đông bận, bạn lại phải chờ, rồi người nọ ho, người kia ho, bạn có thể bị lây bệnh. Nhiều việc chúng ta có thể liên lạc qua điện thoại, và trong thời buổi điện tử, qua “email”, vừa nhanh chóng, vừa tiện lợi, vừa đỡ… tốn xăng. (Như bây giờ, chắc đâu mấy thuở bạn còn lái xe đi xa mua hàng, nhưng mua trên Amazon.com, rồi rung đùi chờ, vài ngày hàng giao đến tận nhà.)
Ngoài bác sĩ chính của mình (primary care doctor), nếu có vấn đề sức khỏe cần đi thêm bác sĩ chuyên môn (specialist), bác sĩ chính thử máu, chụp phim gì cho bạn, bạn nhớ xin một phó bản (copy) của kết quả thử máu, chụp phim, khi đi bác sĩ chuyên môn, đưa những kết quả này cho bác sĩ chuyên môn xem, và ngược lại. Nơi lưu trữ các kết quả thử máu, chụp phim tốt nhất có lẽ là trong computer, bạn "email" văn phòng bác sĩ, nhờ bác sĩ "email" kết quả đến bạn, bạn giữ các kết quả này trong computer (cẩn thận, giữ thêm một phó bản trong external hard drive), và khi cần, bạn in kết quả này ra giấy.
Hồ sơ điện tử là một cải tổ y tế quan trọng của chính phủ Mỹ, và đúng, hồ sơ điện tử giúp việc chữa trị người bệnh của các bác sĩ có phẩm chất hơn nhiều (quality of care). Chẳng hạn, dùng tiện ích của hồ sơ điện tử, bác sĩ có thể "email" các kết quả thử máu, chụp phim đến bạn dễ dàng, giúp bạn "nhìn thấy" vấn đề của mình trên màn ảnh computer sáng rõ, và dùng thuốc đều hơn. Bạn cũng không mất thì giờ lái xe đến tận văn phòng bác sĩ rồi ngồi chờ xin kết quả; phòng chờ càng đông người, người nọ càng dễ lây bệnh cho người kia. Ngược lại, với cách làm việc này, văn phòng bác sĩ cũng dễ giữ gìn sạch sẽ, tươm tất, vì văn phòng lúc nào cũng không quá đông người.