CHỮA TRỊ
BƯỚU THỊT TỬ CUNG
Bác sĩ Nguyễn Văn Đức
8748 E. Valley Blvd., Ste. H
Rosemead, CA 91770
(626) 288-3306
Bài kỳ này tiếp bài kỳ trước, chúng ta bàn đến các cách chữa trị bệnh bướu thịt tử cung ở phụ nữ (uterine myomas, còn được gọi “fibroids”, “fibroid uterus”).
Bệnh có nhiều cách chữa khác nhau, tùy thuộc vào các yếu tố sau:
- Bạn có triệu chứng hay không?
- Nếu có triệu chứng, triệu chứng nào làm phiền bạn nhất
- Tuổi của bạn (hầu hết các bướu thịt tử cung sẽ nhỏ lại, hoặc bớt gây triệu chứng sau khi mãn kinh)
- Bạn còn muốn có con hay không?
- Bạn có bị thiếu máu do bướu gây chảy máu nhiều quá không?
- Bướu to hay nhỏ, có mấy bướu tất cả, và vị trí của bướu ở đâu (trong lòng tử cung, bên ngoài tử cung), mức độ lớn lên của nó chậm hay nhanh
- Bạn nghĩ thế nào về các cách chữa, thích cách chữa nào: cách chữa nào cũng có mặt này mặt kia của nó.
Để đấy theo dõi
Đa số các phụ nữ đang có bướu thịt tử cung không cần chữa gì cả, vì bướu không gây triệu chứng.
Chúng ta chỉ cần để mắt theo dõi nó mỗi 6-12 tháng. Nếu bướu to lên nhanh, hay bắt đầu gây triệu chứng, có lẽ bướu cần được giải phẫu cắt bỏ, vì biết đâu nó là loại bướu độc “sarcoma” giả hình, hoặc chờ đến lúc nó to quá, lúc mổ cắt nó cũng đâm khó hơn.
Chữa bằng thuốc
Trường hợp bướu khiến bạn ra kinh nhiều, chúng ta có thể dùng thuốc ngừa thai để máu không ra nhiều quá khi có kinh. Những thuốc này có nhiều loại: uống, chích, dán trên da, đặt vào âm đạo (vaginal ring), vào lòng tử cung (intrauterine device), hoặc cấy trong da.
Thuốc Lysteda, với tác dụng giúp máu chóng đông, uống 5 ngày trong lúc có kinh, có thể nhanh chóng khiến kinh bớt ra trong vòng 2-3 tiếng. Song thuốc này không dùng chung được với thuốc ngừa thai, vì dùng chung, chúng có thể gây những cục máu đông trong mạch, tai biến mạch máu não (stroke), chết cơ tim cấp tính (heart attack).
Nếu bạn thiếu máu do kinh ra nhiều quá, bạn cần uống thêm chất sắt (iron) và sinh tố (vitamins).
Trường hợp bạn đau bụng lúc có kinh, bạn có thể dùng các thuốc chống viêm không có chất steroid (nonsteroidal antiinflammatory drugs) như ibuprofen (Motrin, Advil) hay naproxen (Naprosyn, Aleve) cho bớt đau. Thuốc không đắt, ít gây tác dụng phụ, chỉ cần uống vài ngày trong lúc có kinh, có thể dùng chung với thuốc ngừa thai.
Thuốc chích Lupron, chích mỗi tháng, có tác dụng khiến chất estrogen trong cơ thể bạn hạ thấp, sẽ làm cho bướu nhỏ lại 20% khối lượng của nó sau 3 tháng, và nếu tiếp tục dùng, có thể làm bướu nhỏ đi đến 40% khối lượng của nó. Thuốc chỉ dùng được tối đa 6 tháng. Thuốc cũng giúp bớt chảy máu. Thuốc có thể gây những phản ứng phụ giống như khi mãn kinh: mặt hừng nóng, khô âm đạo, bứt rứt, khó ngủ, ... Vì chỉ dùng được tối đa 6 tháng, nên thuốc Lupron không giải quyết vấn đề tận gốc, song giúp ta mua thời gian, cho những vị có bướu nhưng sắp vào tuổi mãn kinh (sau khi mãn kinh, thường bướu sẽ tự động nhỏ lại), hoặc làm bướu nhỏ bớt trước khi giải phẫu, để giúp cuộc mổ cắt bướu dễ dàng và suôn sẻ hơn. Có khi nhờ Lupron, bướu teo lại, khiến thay vì phải rạch vào đường bụng để cắt bướu, bác sĩ giải phẫu có thể cắt bướu qua đường âm đạo.
Một cách khác cũng làm bướu nhỏ lại, hoặc ít nhất không lớn thêm lên, là làm nghẽn tắc các động mạch dẫn máu đến nuôi tử cung (uterine artery embolization), bằng cách đưa vào các động mạch này những viên bi plastic nhỏ ngăn máu đến nuôi tử cung. Thiếu máu đến nuôi, bướu không lớn thêm được.
Giải phẫu
Khi bướu thịt tử cung ngày càng thêm to và bắt đầu làm phiền bạn nhiều, gây những triệu chứng khó chịu (đau, chảy máu, ...), thời kỳ sống chung hòa bình với nó chấm dứt, và ta cần giải quyết vấn đề quyết liệt hơn.
Với những người còn muốn giữ lại tử cung để có con tiếp, và bướu không quá to, bác sĩ chỉ mổ cắt bỏ chỗ có bướu thôi (myomectomy, bằng cách mổ rạch đường bụng, hoặc cắt bướu qua ống soi). Sau giải phẫu, bướu có thể tái phát, và một số trường hợp cần được mổ cắt lại.
Với những vị không muốn có con nữa, với những trường hợp bướu quá lớn, hoặc to lên nhanh, giải pháp hay nhất là mổ cắt bỏ hẳn tử cung (hysterectomy). Có khi bác sĩ giải phẫu quyết định cắt bỏ luôn hai buồng trứng trong lúc mổ, nếu bạn sắp vào tuổi mãn kinh, cơ thể không còn cần đến hai buồng trứng nữa.
Bạn thấy, trên đường đời ta đi, theo thời gian ta có thể sẽ có thêm những người bạn đồng hành bất đắc dĩ, không mời mà đến: chẳng hạn những nốt ruồi đen trên da, sạn trong túi mật, bướu thịt lừng lững xuất hiện trong tử cung, ... Không nhất thiết ta phải mời chúng đi chơi chỗ khác, nếu chúng không làm phiền gì ta cả. Nhưng một khi chúng bắt đầu gây vấn đề, ta sẽ tìm cách giải quyết số phận của chúng. Như những bướu thịt tử cung, một là ta làm chúng nhỏ bớt đi, hai là ta cắt bỏ chúng. Một số triệu chứng do bướu có thể dùng thuốc để chữa.