CHỮA TRỊ VIÊM TAI NGOÀI
Bác sĩ Nguyễn Văn Đức
8748 E. Valley Blvd., Ste. H
Rosemead, CA 91770
(626) 288-3306
Bài kỳ này, tiếp bài trước, chúng ta bàn đến việc chữa trị và phòng ngừa bệnh viêm tai ngoài.
Chữa trị
1. Bệnh do vi trùng:
Các thuốc nhỏ tai chứa chất trụ sinh hoặc chất acid rất hữu hiệu trong việc chữa trị.
Bạn nằm nghiêng một bên, tai đau ở phía trên, nhỏ thuốc thẳng vào ống tai, thường là 3-4 giọt ngày 2 đến 4 lần tùy loại thuốc. Nên dùng thuốc thêm khoảng 3 ngày sau khi triệu chứng đã thuyên giảm. Nói chung, chúng ta dùng thuốc 7 ngày, tuy nhiên, những trường hợp nặng, chúng ta cần dùng thuốc đến 10-14 ngày.
Nhỏ thuốc xong, bạn nằm nghiêng như vậy 20 phút cho thuốc ngấm, còn nếu không thể nằm lâu đủ chờ thuốc ngấm, bạn dùng một miếng bông nhỏ nhét vào tai, để 20 phút, giữ thuốc trong ống tai khỏi chảy ra ngoài. Lay đẩy chỗ sụn ngay phía ngoài ống tai cũng giúp thuốc tráng đều và dễ ngấm vào ống tai hơn.
Trường hợp ống tai nhiều ráy và mủ quá, ống tai cần được bác sĩ làm sạch trước khi nhỏ thuốc. Cũng có trường hợp ống tai nhiễm trùng sưng nhiều và hẹp lại, thuốc không vô được, ta đặt một dụng cụ dẫn thuốc (wick) vào ống tai, rồi qua đó, nhỏ thuốc mỗi 3-4 tiếng lúc thức. Cứ 2-5 ngày, tai được khám lại, cho đến khi ống tai không còn thấy sưng nữa, ta sẽ lấy dụng cụ dẫn thuốc đặt vào tai ra.
Đa số những trường hợp viêm tai ngoài nhẹ do vi trùng, dùng thuốc nhỏ tai chứa chất acid (Vosol, Vosol HC, Otic Demeboro) hoặc chất trụ sinh (các thuốc Cortisporin, Coly-mycin S, Otobiotic, Floxin Otic, Cipro HC Otic, Garamycin, Tobrex, ...) là đủ, không cần đến trụ sinh uống. (Viêm tai giữa, ngược lại, chữa bằng trụ sinh uống, không dùng thuốc nhỏ tai). Nhưng nếu dùng thuốc nhỏ tai, viêm tai ngoài không thấy thuyên giảm, hoặc khi tai giữa cùng bị viêm (otitis media), hoặc nhiễm trùng ngay lúc đầu đã có vẻ lan rộng (sốt trên 101.0 độ F - tức 38.3 độ C -, đau dữ quá, nổi hạch quanh tai), thuốc nhỏ tai không đủ, phải dùng thêm thuốc trụ sinh uống mới xong. Ta nên nghi ngờ viêm tai giữa khi người bệnh mới bị cảm, cúm thời gian gần đây, hoặc khi viêm tai xảy ra cho trẻ dưới 2 tuổi, vì trẻ dưới 2 tuổi hay bị viêm tai giữa, hiếm khi viêm tai ngoài. Cũng nên nghĩ đến việc dùng trụ sinh uống sớm cho những vị có sức đề kháng cơ thể suy giảm, chẳng hạn vì mang bệnh tiểu đường, đang dùng thuốc steroids, hoặc mang bệnh viêm da kinh niên (underlying chronic dermatitis). Những trường hợp nặng, trụ sinh uống cũng không ăn thua, ta dùng trụ sinh chích hoặc truyền tĩnh mạch.
Bệnh nặng, phải cầu cứu đến trụ sinh uống hay chích, ta nên sử dụng loại có thể trị được hai con vi trùng P. aeruginosa và S. aureus như Cipro, Ofloxacin (Ampicillin, Amoxil - những trụ sinh hay bị lạm dụng, nhiều vi trùng đã kháng - không hữu hiệu).
Nếu cần, chúng ta dùng các thuốc chống viêm không có chất steroid, như ibuprofen, để giúp giảm đau.
Thường, với chữa trị, chúng ta sẽ thấy triệu chứng bắt đầu thuyên giảm trong vòng 36-48 tiếng, và khoảng 6 ngày sau, tai không còn đau, chảy nước nữa. Nếu triệu chứng không thuyên giảm trong vòng 3 ngày, chúng ta sẽ cấy trùng mủ trong tai và nghĩ đến chuyện nhờ bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng giúp.
Trong lúc chữa trị, chúng ta tránh để nước vào tai, ngưng bơi trong vòng 7-10 ngày (các lực sĩ đang bận thi tài có thể bơi lại sớm hơn, sau hai ba ngày trị liệu, đã hết đau). Khi tắm, nên nhét vào ống tai một miếng bông có tẩm petroleum jelly để ngừa nước vào tai. Cũng nên tránh dùng dụng cụ trợ thính hay điện thoại gắn vào tai cho đến khi triệu chứng thuyên giảm.
2. Bệnh do nấm:
Bệnh nấm trong ống tai có thể tự nó xảy ra, hoặc xảy ra sau khi ta dùng thuốc nhỏ trụ sinh khiến vi trùng chết, nấm nổi dậy hoành hành. (Đời là sự cân bằng, ghìm giữ lẫn nhau, vì thế nhiều trường hợp chúng ta dùng trụ sinh để chữa bệnh, các vi trùng bạn cũng bị diệt luôn, không còn ai canh chừng nấm. Trụ sinh không nên sử dụng bừa bãi.)
Làm sạch ống tai bằng cách hút ra hết những chất tiết dơ bẩn là căn bản của sự chữa trị. Sau đó, dùng thuốc nhỏ tai chứa chất trị nấm như Lotrimin (clotrimazole 1% solution), 3-4 giọt ngày 2 lần trong 7 ngày, thường giúp ta giải quyết vấn đề.
Những trường hợp nấm trong tai khó, chúng ta nhờ đến sự giúp đỡ của bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng.
Phòng ngừa
Viêm tai ngoài, xảy ra một lần đã khổ, nếu cứ tái phát, thực phiền vô cùng, có khi còn nguy hiểm. Việc phòng ngừa để tránh tái phát rất cần thiết cho những người có ráy tai dẻo đặc, có ống tai nhỏ hẹp, nhất là ở những vị có sức đề kháng cơ thể suy giảm. Phòng ngừa cũng quan trọng cho người chảy mồ hôi nhiều, hoặc lấy bơi lội làm thú vui, lẽ sống.
Khi bơi, bạn dùng dụng cụ nhét vào tai để bảo vệ tai (ear plugs). Sau khi tắm hoặc bơi, bạn rũ, lắc tai cho khô và dùng máy giúp khô tóc (hair dryer) thổi nhẹ để làm nước vào tai, nếu có, mau khô (dùng độ thổi nhẹ nhất của máy, để xa tai chừng 12 inches). Các thuốc nhỏ vào tai chứa chất rượu (alcohol) và acetic acid, như Star-Otic, giúp ống tai mau khô.
Bạn tránh dùng que đầu quấn bông gòn (Q-tip) cố ngoáy lau ống tai; làm vậy dễ gây tổn thương cho lòng ống tai, đồng thời đẩy sâu vào trong các mảnh ráy đang di chuyển dần từ trong ra ngoài, theo lộ trình bình thường của chúng để được tống xuất khỏi tai. Bạn cũng đừng dùng móng tay móc gãi, “đã” thực đấy, song có thể làm trầy lòng ống tai, đưa đến hậu quả nhiễm trùng.
Thỉnh thoảng, nếu cần (ráy tai đóng chặt khiến bạn không nghe biết việc đời), bác sĩ xúc rửa ống tai và lấy ráy ra giúp bạn. Trước lúc xúc rửa, nhắm thấy ráy có vẻ khô đặc, khó lấy, ta dùng thuốc tan ráy (ceruminolytic agent) như Cerumenex, hoặc nước baking soda 4% cũng được, nhỏ vào tai, giúp ráy mềm đi dễ lấy.
Vui hưởng hè vàng, chúng ta cẩn thận đừng để nước đọng trong tai, đưa đến viêm tai ngoài. Lỡ nó có đến, ta chữa nó đúng cách, vừa mau bớt đau, vừa tránh các biến chứng nguy hiểm.