Menu



Đài Tưởng Niệm

Thuyền Nhân

Việt Nam

Tiếp Theo...

* CẦU NGUYỆN VÀ TƯỞNG NIỆM NGÀY THUYỀN NHÂN VIỆT NAM NĂM 2016 TẠI NAM CALI


* 40 NĂM QUỐC HẬN LỄ TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN, BỘ NHÂN ĐÃ BỎ MÌNH TRÊN ĐƯỜNG TÌM TỰ DO


* 30 THÁNG TƯ, TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN (Vi Anh)


* BI SỬ THUYỀN NHÂN (Nguyễn Quốc Cường)


* BIỂN ĐÔNG LỤC BÌNH TRÔI


* CÁI GIÁ CỦA TỰ DO


* CÁNH BÈO BIỂN CẢ (Văn Qui)


* CÂU CHUYỆN CẢM ĐỘNG VỀ CON TÀU MANG SỐ MT065


* CẦU SIÊU BẠT ĐỘ TẠI ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM WESTMINSTER


* CHUYỆN KỂ HÀNH TRÌNH BIỂN ĐÔNG (Nhiều Tác Giả)


* CHỨNG TÍCH ĐỂ ĐỜI: ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN (Vi Anh)


* CHUYẾN VƯỢT BIÊN ĐẪM MÁU (Mai Phúc)


* CHUYẾN VƯỢT BIỂN HÃI HÙNG


* CON ĐƯỜNG TÌM TỰ DO (Trần Văn Khanh)


* CÒN NHỚ HAY QUÊN (Nguyễn Tam Giang)


* DẠ TIỆC VĂN NGHỆ "LỜI NGUYỆN GIỮA BIỂN ĐÔNG" THÀNH CÔNG NGOÀI DỰ KIẾN CỦA BAN TỔ CHỨC


* ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN (Việt Hải)


* ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN TẠI QUẬN CAM (Vi Anh)


* ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM: BIỂU TƯỢNG THIÊNG LIÊNG CỦA NIỀM KHÁT VỌNG TỰ DO VÀ NHÂN QUYỀN


* ĐÊM DÀI VÔ TẬN (Lê Thị Bạch Loan)


* ĐI VỀ ĐÂU (Hoàng Thị Kim Chi)


* GALANG: BIA TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM BỊ PHÁ BỎ


* GALANG MỘT THỜI - MỘT ĐỜI (Nguyễn Mạnh Trinh)


* GIÁNG NGỌC PHỎNG VẤN NHÀ THƠ THÁI TÚ HẠP VÀ NỮ SĨ ÁI CẦM VỀ LỄ KHÁNH THÀNH ĐTNTNVN


* GIỌT NƯỚC MẮT CHO NGƯỜI TÌM TỰ DO (Lê Đinh Hùng)


* HẢI ĐẢO BUỒN LÂU BI ĐÁT


*"HÀNH TRÌNH BIỂN ĐÔNG: TỰ DO, MỘT NHU CẦU THIẾT YẾU, ĐÁNG ĐỂ TA ĐI TÌM"


*HÀNH TRÌNH GIAN NAN TÌM TỰ DO  


* HÀNH TRÌNH TÌM CON NƠI BIỂN ĐÔNG


* HÌNH ẢNH MỚI NHẤT CHUẨN BỊ KHÁNH THÀNH VÀO THÁNG 04-2009


* HÒN ĐẢO BỊ LÃNG QUÊN (Meng Yew Choong)


* HỘI ĐỒNG THÀNH PHỐ VINH DANH ỦY BAN THỰC HIỆN ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM


* HỘI ĐỒNG THÀNH PHỐ WESTMINSTER THÔNG QUA NGHỊ QUYẾT “NGÀY THUYỀN NHÂN VIỆT NAM”


* KHÁNH THÀNH ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM TẠI NAM CALI


* KHẮC TÊN TRÊN BIA TƯỞNG NIỆM (Việt Hải)


* LÀN SÓNG THUYỀN NHÂN MỚI


* LỄ ĐỘNG THỔ KHỞI CÔNG XÂY DỰNG ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM


* LỄ KHÁNH THÀNH TRỌNG THỂ ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM TẠI QUẬN CAM


* LỄ TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN TỔ CHỨC TRANG NGHIÊM TẠI NGHĨA TRANG WESTMINSTER MEMORIAL PARK


* LÒNG NHÂN ÁI (Tâm Hồng)


* LỜI NGUYỆN GIỮA BIỂN ĐÔNG (Thơ Thái Tú Hạp)


* MEMORIAL TO BOAT PEOPLE WHO DIED TO BE DEDICATED SATURDAY


* MỘT CÁI GIÁ CỦA TỰ DO (Trần Văn Hương)


* MƠ ƯỚC "MỘT NGÀY TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN" ĐÃ TRỞ THÀNH SỰ THẬT


* NGÀY THUYỀN NHÂN VIỆT NAM NĂM THỨ 5


* "NGÀY THUYỀN NHÂN VIỆT NAM" TỔ CHỨC TRỌNG THỂ TẠI WESTMINSTER


* NGƯỜI PHỤ NỮ SỐNG SÓT SAU CHUYẾN VƯỢT BIỂN KINH HOÀNG


* NHỮNG CHUYỆN HÃI HÙNG CỦA THUYỀN NHÂN (Biệt Hải)


* NHỮNG NGƯỜI ĐÃ CHẾT ĐỀU CÓ THẬT (Ngô Dân Dụng)


* NHỮNG THÁNG NGÀY YÊU DẤU NƠI HOANG ĐẢO (Tuấn Huy)


* NỖI BẤT HẠNH ĐỜI TÔI (Thùy Yên) 


* NỖI KHỔ CỦA MỘT THUYỀN NHÂN (Thy Vũ Thảo Uyên)


* NƯỚC MẮT CỦA MỘT THUYỀN NHÂN (Nguyễn Mỹ Linh)


* SAIGON TIMES PHỎNG VẤN MỤC SƯ HÀ JIMMY CILLPAM 4 NĂM CÓ MẶT TRÊN TÀU AKUNA CỨU HƠN 5000 NGƯỜI VIỆT NAM VƯỢT BIỂN TÌM TỰ DO TRÊN BIỂN ĐÔNG


* TÀU SẮT BẾN TRE (Tú Minh)


* THẢM KỊCH BIỂN ĐÔNG (Vũ Duy Thái)


* THẢM SÁT TRÊN ĐẢO TRƯỜNG SA


* THỊ XÃ WESTMINSTER VINH DANH TƯỢNG ĐÀI THUYỀN NHÂN


* THÔNG BÁO CỦA ỦY BAN THỰC HIỆN ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VN


* THƠ LÀM KHI ĐỌC TIN THUYỀN NHÂN (Viên Linh)


* THUYỀN NHÂN: ẤN TÍCH LỊCH SỬ


* THUYỀN NHÂN VÀ BIỂN ĐỘNG


* THUYỀN NHÂN VÀ MỘT VÀI HÌNH ẢNH CỨU NGƯỜI VƯỢT BIỂN


* THUYỀN NHÂN VIỆT NAM VƯỢT BIÊN, TỬ NẠN, ĐẾN BỜ TỰ DO ĐÃ GIÚP NHÂN LOẠI NHÌN RÕ ĐƯỢC CHÂN TƯỚNG CỦA CỘNG SẢN (Lý Đại Nguyên)


* TRÔI GIẠT VỀ ĐÂU (Nguyễn Hoàng Hôn)


* TRỞ VỀ ĐẢO XƯA... (Nguyễn Công Chính)


* TỪ TẤM BIA TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN Ở GALANG NHÌN RA CON ĐƯỜNG HÒA GIẢI


* TƯỢNG ĐÀI THUYỀN NHÂN VIỆT NAM ĐÃ CHÍNH THỨC ĐƯA VÀO WESTMINSTER MEMORIAL PARK


* TƯỢNG ĐÀI THUYỀN NHÂN ĐÃ ĐƯỢC ĐẶT VÀO VỊ TRÍ AN VỊ TRONG KHUÔN VIÊN WESTMINSTER MEMORIAL PARK


* TƯỞNG NIỆM QUỐC HẬN 30-4-2012

* VĂN TẾ THUYỀN BỘ NHÂN ĐÃ BỎ MÌNH TRÊN ĐƯỜNG TÌM TỰ DO


* VƯỢT BIỂN (Thanh Thanh)


* VƯỢT BIỂN MỘT MÌNH (Nguyễn Trần Diệu Hương)


* XIN VỀ ĐÂY CHỨNG GIÁM, AN GIẤC NGÀN THU


* XÓA DẤU VẾT TỘI ÁC (Phạm Phú Minh)


 Saigon Times USA

 

 

NGUYỄN TẤT  NHIÊN,

THƠ NHƯ LỜI THIÊN ĐỊNH

 

NGUYỄN MẠNH TRINH

 

Với tôi , từ trước năm 1975, khi còn ở Việt Nam , Nguyễn Tất Nhiên vừa quen và vừa lạ. Lạ, bởi tôi chưa từng gặp và không có một liên hệ nào.   Còn quen , là bởi những bài thơ được phổ nhạc  của ông tôi đã nghe rất nhiều và , ở một vài trường hợp là những kỷ niệm riêng tư của mình nữa .

Khi là lính và đồn trú ở Pleiku, tôi đã quen một cô bé trong một chuyến bay trực thăng từ Đà Lạt về. Hôm ấy , thời tiết thật xấu và cô bé ngồi bên cạnh tôi ói tung tóe lên cả quần áo của tôi. Khi xuống đến phi trường trời mưa dữ dội , tôi lấy xe chở cô ra phố và bắt đầu quen nhau. Mấy tháng hè, cô về thăm nhà và hình như ngày nào tôi cũng đều kiếm dịp để đến thăm cô. Mỗi lần tôi đến , không hiểu  sao cô lại cho máy chạy bài  hát “ Thà Như Giọt Mưa” ,  mà Phạm Duy phổ nhạc bài thơ “ Khúc Buồn Tình “ của Nguyễn Tất Nhiên.  Lời thơ , tiếng nhạc như có một điều gì gửi gấm , lạ lạ, bâng khuâng. Bài thơ thủ thỉ , thì thầm:

“ người từ trăm năm

về ngang sông rộng

ta ngoắc mòn tay

trùng trùng gió lộng

(thà như giọt mưa

vỡ trên tượng đá

 thà như giọt mưa

khô trên tượng đá

có còn hơn không

mưa ôm tượng đá)…

Người từ trăm năm

 Về khơi tình động

 Ta chạy vòng vòng

 Ta chạy mòn chân

Nào có hay đời cạn

.. người từ trăm năm

về như dao nhọn

ngot ngào vết đâm

 ta chết âm thầm

máu chưa kịp đổ..”

Tôi nhớ  lúc ấy có những cơn mưa kéo dài suốt từ ngày này sang ngày khác. Đường phố tối tăm trơn trợt, lúc nào  bầu trời cũng mù mù và cái lạnh , ướt át như bao phủ xung quanh.  Có lần vừa nghe bản nhạc , tôi vừa đùa nghịch dấu đi cái kính cận của cô bé. Bình thường , mắt cô bé long  lanh  qua màn kính , nhưng lúc này , đôi mi cụp xuống và tôi muốn hôn vào khuôn mắt ấy mà rụt rè không dám. Có một chút gì ngây thơ nhưng  cũng có một chút gì mời gọi thầm kín trong dôi mi khép hờ và đôi môi he hé .  Có lúc ,  cô giơ hai  tay ra đùa ngịch với những hạt nước mưa và lúc ấy tôi thấy những sợi lông măng , y hệt như thơ Nguyễn Tất Nhiên đã tả :

“thà như giọt mưa

gieo xuống mặt người

vỡ tan vỡ tan

nào ta ân hận

bởi cìn kịp nghe

nhịp run vời vợi

trên ngọn lông măng..”

Mấy chục năm rồi , tôi vẫn còn như thấy lại cái cảm giác ngày đó.  Cái lạnh của cao nguyên hình như làm cho trái tim người cần sưởi ấm hơn  và  bây giờ ,  cái rụt rè xưa, cái bâng khuâng cũ đã làm thành một kỷ niệm trong tôi.   Mưa ,  những hạt mưa làm  mềm nhung đi quá khứ. Hình như trời đất , gió mưa ở Pleiku  cũng biết yêu đương , biết lãng mạn cùng người. Có những lúc , như nghe thấy mưa dạt dào trên mái nhà , sủi bóng trên mặt đường nhựa và làm uốt đầm mái tóc. Thời gian như làm dài mãi không gian của những trái tim đang dòn dã nhịp đập. Về sau này,  khi nghĩ đến hay đọc thơ  Nguyễn Tất Nhiên tôi lại  tìm thấy  xúc cảm  cũ, nhẹ nhẹ , buồn buồn…

 Một lần khác ,   cũng lại thơ Nguyễn Tất Nhiên   có mặt trong câu chuyện của tôi. Trong một cuộc hành trình  hơn mười mấy tiếng đồng hồ  trên chuyến bay mà Cao Uy Tị  Nạn thuê bao để đi định cư, tôi đã làm quen  một cô bạn ngồi ghế bên cạnh. Cô học Trưng Vương   có lẽ cùng thời gian với tôi và là một cô ..Bắc Kỳ chính cống.  Chúng tôi nói chuyện trên trời dưới biển khá tương đắc có lẽ vì chung một tâm trạng để cho chuyến bay   ngắn đi .  Cô nói chuyện rất sắc sảo , có nhiều suy nghĩ  rất mạnh , có vẻ nhiều nam tính  nên có lúc , tự nhiên tôi đọc:

“.. em nhớ giữ tính tình con gái Bắc

nhớ điêu ngoa nhưng giả bộ ngoan hiền

nhớ khiêm nhường nhưng thâm ý khoe khoang

 nhớ duyên dáng, ngây thơ .. mà xảo quyệt

ta sẽ nhớ dặn dò lòng nên tha thiết 

nên vội vàng tin tưởng chuyện vu vơ

 nên yêu thương bằng gương mặt khờ khờ

nên hùng hổ.. để đợi giờ thua thiệt..”

Và cô bạn ấy  đã chấm dứt gọn bài thơ bằng “ Bài thơ tán gái lãng xẹt.. và vô duyên” . Bây giờ cô bạn  ấy  đang sống ở Quận Cam  không biết còn nhớ đến câu chuyện cũ. Dù sao . cũng chỉ là kỷ niệm!

 Còn Nguyễn Tất Nhiên , sau này khi đã quen tôi kể câu chuyện ấy , thì anh đổ quạu “ Thơ tôi làm đâu phải để  ông .. tán gái!”

Qua định cư ở  Mỹ , tôi bắt đầu làm thơ  đăng báo và quen Nguyễn Tất Nhiên. Tôi cũng có lần ghé đến nhà anh ở Buena Park. Vợ anh lúc ấy là chị Minh  Thủy , một người đẹp nổi tiếng của  Biên Hòa thời trước và tính tình chị rất khả ái dễ thương . Cuộc sống hai người có nhiều trục trặc  và đã ly thân thời gian sau….

 Lúc đó . mỗi đầu tháng ở nhà  anh chị Nhật Tiến – Phương Khanh  có  cuộc họp mặt các anh em cầm bút  ở miền Nam Cali và tôi thường xuyên gặp Nhiên ở đó. Anh đang dự trù viết một tập trường thi nhan đề là “ Cũng cần cho hạnh phúc” và đã đăng trên các tạp chí những đoạn rời của trường thi này. Trong các buổi họp mặt, anh thường nghe là nhiều hơn  phát biểu. Trong những năm  tháng đó , mọi người cầm bút đều chia sẻ chung với nhau nỗi niềm của những người lưu vong và giữa những người cầm bút cũ và những người mới có  sự thông cảm sâu xa. Tôi mà  cầm bút cho đến bây giờ có lẽ cũng nhờ tinh thần đã có từ lóc ấy. Nhiên cũng viết thường hơn và cũng có nhiều ưu tư về thời thế khác hẳn với sở trường của mình là thơ tình.

Một điều khá lạ  với tôi là Nhiên còn phổ nhạc nhiều bài thơ như bài “ Nga “ của  nhà thơ  Nguyên Sa, hay  ý thơ Đào Văn Dũng “ Như màu nắng sân trường”. Và anh còn làm những bản  nhạc như “ Sông Chiều Ao Trắng”, “ Paris Thu Khúc” , ‘Trên Nát Tan Tôi”, “ Chiều Trên Đường Hồng Thập Tự”, “ Sài Gòn Trên Đường Nguyễn Du”..  Những bản nhạc này cũng được nhiều ca sĩ có tên tuổi trình diễn và cũng đã được thu băng cassette  hay CDs.Những bài nhạc của ông nói lên tâm trạng của người xa xứ , bàng hoàng với cuộc biển dâu và  có ý thức của một người chọn lựa tự do, phê phán chế độ độc tài toàn trị. 

Trước năm 1975 , thơ của Nguyễn tất Nhiên được phổ biến rộng rãi nhờ  Phạm Duy phổ nhạc.  Nhạc sĩ họ Phạm đã nói về trường hợp phổ nhạc của mình :

“ Năm 1972 . Đây là lúc những khổ đau của Tết Mậu Thân chưa kịp phai mờ  trong đời sống của mọi người thì xảy ra những nhức nhối của Mùa Hè Đỏ Lửa. Tôi hết chạy trốn vào đạo ca thì lại nhào ra với chiến ca, hết hạ mình xuống với vỉa hè ca, tục ca thì lại vươn lên với nữ ca , bé , bình ca.. Tôi thèm thuồng được soạn tình ca , nhưng phải là tình ca không rầu rĩ cơ…

 Thế  rồi , tôi gặp Nguyễn Tất Nhiên. Trong bầu không khí thơ ở miền Nam hơi nặng nề vào lúc đó, đầy rẫy những bài thơ chủ đề về chiến tranh , hòa bình.. thì thơ của chàng thư sinh mới 17 tuổi này là thơ phi chính trị…Thơ rất hồn nhiên, rất ngộ nghĩnh, theo tôi, nếu đem phổ nhạc thì sẽ cũng sẽ rất hợp với giọng hát trẻ trung( Duy Quang) trong ban nhạc gia đình là ban The Dreamers  mà tôi đang cần “lăng xê”.

Sau khi tôi phổ bài Thà Là Giọt Mưa Rớt Trên Tượng Đá, Nguyễn Tất Nhiên cung cấp cho tôi thêm nhiều bài thơ để tôi biến thành những ca khúc trẻ trung của thời đại như Cô Bắc Kỳ Nho Nhỏ,  Em Hiền Như Ma Soeur, Anh Vái Trời hya là Anh Nam Kỳ Dễ Thương, Hãy Yêu Chàng, Hai Năm Tình Lận Đận.. Những tên bài hát phần nhiều do tôi đặt ra, Chẳng hạn Cô Bắc Kỳ Nho Nhỏ được rút ra  từ bài thơ mang tên Đám Đông.

Đi qua đời tôi có khá nhiều thi nhân thuộc nhiều thế hệ, đa số đều như tôi, đều khá hồn nhiên, nghĩa là có tí máu điên. Nhưng trong làng thơ Việt Nam, có ba nhà thơ hồn nhiên nhất, đó là Nguyễn Ngu Ý, Bùi Giáng , và Nguyễn Tất Nhiên… cả  ba vị đều đã  từng là thương khách của Dưỡng trí Viện Biên Hòa, nơi tôi đã có lần đến thăm một trong ba vị đó..”

  Có lần , nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng   đã nói chuyện với tôi về ngôn ngữ thơ của Nguyễn Tất Nhiên có rất nhiều nhạc tính  và dễ dàng tạo ra những âm vang khi chuyển thể sang âm nhạc. Ông nói chữ nghĩa của Nhiên “ mềm “   nên dễ tạo những bản nhạc có  tuổi thọ  lâu dài . Chữ “ mềm “ của riêng nhạc sị Trầm Tử Thiêng  như là một từ ngữ để nói lên  đặc tính của thơ Nhiên.

 Nhà văn Vĩnh  Hảo cũng nhận xét thật xác đáng về  tác giả “ Cô Bắc kỳ nho nhỏ “ . Trong cảm nhận , có sẻ chia. Trong   nhận xét , có niềm thương cảm :
” Anh nổi tiếng rất sớm. Vì thơ anh đi sớm hơn bước chân còn ngại ngùng bỡ ngỡ của thế hệ trẻ thời ấy trước sự tràn ngập của văn hóa phương Tây, qua hình ảnh người lính viễn chinh My và qua phong trào hiện sinh mô phỏng trễ tràng trên đất nước đói nghèo chiến tranh.Anh mạnh dạn nói được tiếng nói của tình yêu tuổi trẻ với sân trường , kỳ thi, chiến tranh, mất mát, hoài vọng , tuyệt  vọng…Chẳng phải sớm gì trong thể loại thơ mà sớm trong phong cách biểu hiện. Anh dùng thứ ngôn ngữ của thời đại, mrất hiện thực , không đẽo gọt. Vậy mà thứ ngôn ngữ ấy bỗng nhiên mới, lạ  và được đón nhận nồng nhiệt. Bắt được giọng thơ tươi rói và đầy sức thu hút của anh, một nhạc sĩ tài danh phổ ngay thơ của anh thành nhạc làm rung động bao trái tim cuồng nhiệt yêu đương thời chiến loạn. Vậy rồi thơ anh cất lên thành cơn sóng lớn , vượt bờ.Không ai mà chẳng biết thơ anh . không ai mà không hát   nhạc phổ thơ của anh.

Hãy đọc một số bài thơ nổi tiếng được phổ nhạc mà ai cũng biết và nên nhớ rằng lúc ấy Nguyễn Tất Nhiên chỉ mới sấp sỉ ở tuổi hai mươi, để thấy cái tài hoa dị thường của anh.”

Ngày 3 tháng 8 năm 1992, Nguyễn tất Nhiên  đã rời khỏi thế gian trong chiếc xe cũ kỹ nằm trong khuôn viên chùa Việt Nam. Cái chết đau sót  làm nhiều người cảm xúc. Từ đó đến nay ,  hơn mười mấy năm đã có rất nhiều bài văn , bài thơ nhắc đến anh và tưởng niệm anh. Có nhiều người lúc anh còn sống thường giúp đỡ anh thì thường chê bai , cho là  một sự kiện của những người dựa vào tiếng tăm của anh để nhắc đến mình. Và , họ cho là  chính họ mới là  những người xứng đáng nhất để nói về và nhắc về người thi sĩ tài hoa ấy. Lúc sống mà không giúp đỡ nhau , thì lúc chết ca tụng nhau làm gì? Tôi cũng hơi lạ về cái sự muốn độc quyền ấy…

 Riêng tôi ,  làm bài thơ tưởng niệm không ngoài  chủ đích nói lên tình người , của một người làm thơ nghĩ về một người làm thơ vừa đi khuất . Bài thơ này tôi viết khi đang ở trên freeway  405  ngược lên phía bắc vào một buổi  trưa  đi làm. Đó là ngày  5 tháng 8 năm 1992. Có sự thảng thốt , về cuộc sống và con người

"ngày hôm qua thi sĩ đã chết

Nắng mùa hạ lửa đốt trong đầu

Mồ hôi đọng long lanh lệ khóc

Mặt thủy mờ kính cuộn nỗi đau

Một mình cơn mộng du không dứt

Xa lộ đông bỗng chẳng còn ai

Mặt nhựa xám đen thẳm ý mực

Vỡ tan tành nghiên bút loay hoay

Ngày hôm qua thơ tình đã hết

“ thà giọt mưa trên đá “ vỡ tan

cành “ trúc đào “ nở hoa oan nghiệt

rất yêu em dù nỗi muộn màng

đào mấy tầng tinh tuyền chất quặng

ngôn ngữ ròng cùng tận trái tim

gánh nhân gian đôi vai còn nặng

“ Cũng cần cho hạnh phúc” cách riêng

Ngày hôm qua chuyến xe khuất biệt

Hạt bụi nào hành trang đi xa

Này “ cô gái Bắc kỳ “ mắt biếc

Nước mắt đành giọt nhỏ vỡ  òa?

Hát lên đi bản nhạc xưa cũ

 Như chiếc lá phơi nền cỏ nâu

Dáng mắt buồn đêm trắng ẩn dụ

Lửa vô minh khói ngút bờ lau

 Ngày hôm qua trái đất đứng sững

Chân lao đao thế giới lạ lùng

Tiếng gió bật cuồng điên ngựa chứng

 Vài câu thơ đọc giữa muôn trùng.

Sống là chịu vai trò thất ý

Mộng ngàn năm, mơ cũng vạn năm

Đáy tâm cảm loài hoa kỳ dị

Mọc rễ trong da thịt ăn năn

Ngày hôm qua thi sĩ đã chết

Gót chân trần dẫm cõi hư không

Bài thơ tình chẳng có đoạn kết

Ngôn ngữ rơi theo sóng bềnh bồng

Ai đã hỏi thơ bao nhiêu tuổi?

Ba trăm năm, ý nhớ tình quên

Thơ,  thiên thu vẫn là tiếng gọi

 Dìu dắt ai lạc chốn vô biên!”

Thơ Nguyễn tất Nhiên có những câu thơ như là lời thiên định. Khi còn trẻ , ông đã viết ;
” Nếu vì em mà thiên tài chán sống

Thì cũng vì em ta ngại bước xa đời”.

 Và cũng có câu thơ nào , như một tiếng than, của một người  có trái tim giàu cảm lụy” Hồn ta đẹp  nhưng đời ta thảm quá’. Cái bi thiết của một người  nuôi nhiều mơ mộng nhưng thực tế lại mênh mông những bóng tối thẳm sâu.  Cuộc sống như là trải dài từ những nợ nần từ bao giờ đến bây giờ phải trả  để thi sĩ phải tự than thân “ Ta mấy kiếp vẫn là ta mắc nợ”. Nợ tình , nợ đời , thành những câu thơ bi thiết , thành  những tâm tình đầy dằn vặt thảm thê. Thơ ,  là nỗi niềm tràn ra từ  những lời ân hận , những  cấu xé của thâm tâm.

Lạ lùng , thơ như trải ra trước những phận số,  nói trước những bi đát trong đời Nguyễn Tất Nhiên . Làm thơ ngày sinh nhật của người yêu sắp thành người vợ , sao lại có những câu thơ như lời xám hối:

“ Khổ đau oằn nặng sinh thời

yêu ai tôi chỉ có lời thở than

có môi hôn trộm vội vàng

khiến em hoảng hốt trong cơn tình đầu

nụ cười giữ được bao lâu

nhân sinh là một dòng sầu miên man

sông dài rồi cũng chia phân

tình bao nhiêu lớn cũng tàn phai thôi

tôi đam mê siết thân người

hay đâu đá tảng đeo đời trăm năm

em gầy guộc , em mong manh

em chưa đủ sức long đong cùng chàng

em ngây thơ đến rỡ ràng

 em chưa đủ lượng khoan hồng thứ dung

em tội nghiệp, em tủi thân

em chưa tự chủ kíp ngăn lệ  ràn..

lôi người té sấp. Gian nan

lỗi tôi , ừ đó, muôn phần lỗi tôi!”

Khi thành vợ thành chồng   rồi hai người  ly thân , Nguyễn Tất Nhiên mang đời sống tình cảm riêng của mình thành  những bài thơ, buồn bã của một phận số không may    và người đọc thấy rõ được tâm cảm đa lụy của một người nghệ sĩ. Đọc “ Minh Khúc “ , những bài thơ của chia ly , của nhớ thương và của những nỗi niềm ăn năn thống hối.

Đọc “Minh Khúc, 90.” Bài thơ của những não lòng , của nỗi niềm bời bời trong tim trong óc. Tôi đọc và vì nghĩ tim mình không phải là gỗ đá nên cũng thấy một phút se lòng.

“ Đường không gian- đã phân ly

đường thời gian –đã một đi không về

những con đường mịt sương che

tôi vô định lái  chuyến xe mù đời

cu tí ngủ gục đâu rồi?

Băng sau, ngoái lại , bời bời nhớ con !

Đường trăm năm- nát tan lòng

Đường ngàn năm- hận , xin đừng trả nhau!

Những con đường cuối năm nào

Cho tôi tìm lại cành đào ba sinh

Khi em lễ mễ với tình

Thắp nhang tạ tội sinh thành  con đi

Đường chung đôi- đã chia đời

Đường chia đôi- vẫn hơi người quẩn quanh

Chim đêm hót tiếng đau tình

Đau tim tôi chở lòng thành kiếm em.”

Chiếc xe ấy, có phải là nơi chốn mà chàng thi sĩ thở hơi thở cuối cùng đi vào nơi miện viễn. Nơi ấy , trong một phút thảng thốt , nhìn lại băng sau để thấy “ bời bời nhớ con”. Cũng chiếc xe ấy , đã có lúc chung đường  chung đôi mà bây giờ thì chia đời … vạn dặm.

Lúc trước , Nguyễn Tất Nhiên làm bài thơ “ Tịnh Khúc”.Những câu thơ của chịu đựng,  của thinh lặng tâm tư. Những tiếng kêu than  luôn kìm giữ trong lòng:

“ Buồn ơi..

tôi bỏ tôi chìm đắm

trong tiếng làm thinh của ghế bàn

ghế bàn không sẻ chia sầu thảm

nhưng biết làm thinh lặng cảm thông

bàn ghế đâu như người vui nhảm

tọc mạch đời nhau để miệng mồm

buồn ơi, tôi muốn như bnà ghế

chịu đưng đời không chút thở than..”

 và  trong tận cùng của tuyệt vọng,  vẫn là  ý tưởng   vì người:

“ buồn ơi..

tôi bỏ tôi gần chết

tay đời bít lối chẳng ngưng tay

u đầu sứt trán lao vào vách

tội tình tôi sao nặng  thế này?

Buồn ơi..

Trong đám đông tàn nhẫn

Một  người chứng kiến đủ cho tôi

Nhờ  ai tôi  đã thành tâm nhẫn

Nhờ ai    , tôi phục dưới chân đời

Buồn ơi , tôi muốn như dòng lệ

Cay đời như kẻ thích ăn cay

Buồn ai..

Tôi có tôi bàn ghế

Nguyện hiến cho đời một tấm lưng “

 Ở Minh khúc, những bài thơ cuối đời , Nguyễn Tất Nhiên vẫn là cậu bé học trò tuổi nhỏ, yêu say đắm và  sồng chết với tình. Dù đã qua nhiều con lốc cuốn đi trong tình cảm và đời sống , vẫn là cậu bé ngây thơ với tuổi trẻ muôn năm. Anh hạnh phúc trong bất hạnh, câu nói có vẻ nghịch lý nhưng ở thi ca , cái tâm trạng ấy đã làm thơ anh gần với tuổi trẻ. Tôi mở ra rất nhiều trang web của những tuổi học trò , của lứa tuổi còn ngồi ghế nhà trường ở cả trong nước và hải ngoại thì thấy thơ Nhiên được đọc rất nhiều và số  “ fan” thần tượng thật là đông đảo. Những bài nhạc phổ thơ anh trong nhiều trường hợp là dấu tích của những kẻ yêu nhau , của thời đầy ắp mộng mơ , tràn đầy tâm sự.

 Với thơ tình Nguyễn Tất Nhiên là ngôn ngữ thi ca tinh khôi , của những màu trắng tuy bị vọc vầy nhưng vẫn còn nguyên nếp lụa. Trong cuộc đời này ,  khi thời gian qua đi, khi xác thân rồi cũng vào tro bụi thì những câu thơ lại vẫn còn hiện hữu. Nguyễn Tất Nhiên là một biểu hiện.

Mười bài “ Minh Khúc “ , mười bài thơ xé ruột xé gan , như một phần hương hỏa của người thi sĩ mà đời sống nhiều bất như ý  mà thi ca như những lời tâm sự đến tự thâm tâm:

Đong tình đong nghĩa cho nhau

Trái tim nhân loại  dù sao cũng còn

Đâu đây, đâu đó bên đường

Có thêm một tấm lòng thương tấm lòng

Nợ đời trả kiếp chưa xong

Ai đem đổ biển đổ sông nợ tình

Cho nhau nhiều  it chân thành

Cũng như hương hỏa ba sinh vẫn còn

Sẻ chia khúc ruột đoạn trường

Kẻo vua Lê trách chàng Trương phũ phàng

Nợ đời trả chút văn chương

Nợ tình , ừ, trả con đường em đi

Sống không trách móc không về

Qua sao trách bậu lỗi nghì trúc mai

Chỉ xin sợi vắn sợi dai

tóc mai nhắn gió thương hoài ngàn năm

bữa qua qua bỗng đau lòng

nhớ hôm bậu hát bài đừng xa nhau..”

Đáng lẽ tôi còn trích dẫn nhiều bài thơ khác. Những bài khi anh viết lúc còn tuổi trẻ .những bài của “ Thiên Tai”. Những bài thơ anh viết lúc tuổi đã lớn  nhưng tâm còn trẻ của “  Tâm Dung” hay “Chuông Mơ”. Hay những bài thơ cho người con gái Bắc , cho cô Bắc Kỳ nho nhỏ,  cho những mối tình học trò , cho những ý nghĩ của một người tràn đầy lãng mạn.bởi ,  ở   Nguyễn Tất Nhiên , muôn thuở vẫn là một người xa lạ với cuộc sống dưới đất và gần gũi với  trăng sao trên trời. Và , cũng phải có một lúc , để trở vế với nơi chốn thân quen , mà bất hạnh cũng nở hoa kết trái giống như hạnh phúc. Cái kinh nghiệm khổ đau của kiếp người có phải là một ấn chứng để tâm hồn vượt lên trên bão dông, để ngôn ngữ yêu nhau vẫn còn dù đã nhiều nghịch cảnh. Và , theo tôi, Nguyễn Tất Nhiên là một thi sĩ thực sự mang đời sống mình làm ví dụ cho một trường hợp của khoan dung  và từ ái?