NHƯ HOA NỞ TỰ NHIÊN
Vài hôm nữa là có thể đứng giữa nhà chúc mừng năm mới những người thân, từ trẻ tới chưa già, vì ngôi vị cao niên nhất trong ngôi nhà này, hay đúng ra trong gia đình này là tôi, thì tôi sẽ được nhận nhiều lời chúc tụng nhất.
Tôi vẫn còn và vẫn giữ cái cảm giác vui vẻ lạc quan mỗi lần năm mới, như những năm đầu thập niên 60 thế kỷ trước viết một bài thơ có tên là: "Bài thơ quên tuổi", mà 4 câu đầu hết một nửa số bạn gái tôi không hưởng ứng lắm.
Rằng:
Mỗi lần năm mới, em mừng quá
Lại một xuân ra, tuổi khác vào
Mình sống tha hồ như cực lạc
Cái gì cũng đẹp đẽ làm sao
(Bài thơ quên tuổi - Cao Mỵ Nhân)
Năm đó, thực sự tôi chưa chính thức có người yêu, nhưng có vẻ "ai" cũng là người yêu, hay ngược lại mình rõ ràng chưa yêu ai cả.
Không phải kén cá, chọn canh gì, đang đi học, mà lại học nội trú trong trường "ma soeur", thì yêu đương làm sao được chứ.
Bài thơ đó được vài tờ báo quen, mà do quý vị bạn làm thư ký toà soạn, hay chủ bút chịu chơi đưa lên, thế là có thư đến, rồi có thư đi liên tục.
Ba tôi giận lắm, nói là phải đi học...
Má kế tôi thì sốt ruột, nói thích ai, thì chuẩn bị lập gia đình, chứ cứ không thích ai mà để họ tới lui đâu được, còn đưa ra điều mang tiếng mang tăm nữa.
Tôi vẫn học nội trú những ngày thường, về nhà những thứ bẩy và chủ nhật.
Trong salon nội trú, vẫn có khách tới thăm mỗi chiều theo nội quy của trường dành cho nữ sinh viên, nữ học sinhtừ 6 giờ tới 7 giờ.
Bạn bè văn nghệ tới mấy buổi chiều nêu trên rồi, tớichủ nhật về nhà, lại cũng có người đến thăm nữa.
Chết nỗi không phải chỉ tôi, mà các bận gái khác cũng vậy, khách gồm 2 loại người:
Người nhà tới tìm có việc, hay mang thức ăn tới cho có, chứ trường nội trú có đủ 3 bữa ăn: sáng, trưa, chiều, và còn thêm một bữa lỡ, gọi là ăn "gouter", hay "snack" .
Bạn bè tức khách, thìsalon nào cũng chỉ có bạn trai thôi, bất kể cô học trò nội trú nào.
Ngoài ra, tôi có 2 chị gái, quý chị đều đi lấy chồng rồi.
Do đó, theo lẽ thường tình của gia đình Bắc kỳ quốc như nhà ba tôi, thì tôi cũng phải mau mau sang sông, vì các chị tôi đều xuất giá rất sớm.
Ba tôi không nói gì, nhưng có mấy người cô, chị trong họ cảm thấy bực mình, bảo là:
"Bây giờ nó, là tôi, còn nhãi ranh, thích Tết nhất năm mớiđể được tiền lì xì, chứ mai mốt lớn, ế chỏng gọng ra, ở đó mà đợi xuân ra với chả tuổi khác vào..."
Chu choa, chẳng bao giờ tôi lo quá thế. Tôi nghĩ rằng nếu một khi tôi thích ai, thì chắc chắn phải lập gia đình với người ấy.
Sau đó, ra trường, rồi đi lấy chồng, tôi vẫn giữ vẻ hồn nhiên, có lẽ cho tới già, mà tới già thật, âm hưởng thơ... tình của tôi vẫn tưởng như là còn vô tư, hồn nhiên lắm...
Song có một điều, lập gia đình, đi làm trong quân đội, đi tù tập trung cải tạo, tất nhiên là không thể lúc nào cũng vô tư, hồn nhiên được.
Lẽ ra tôi phải có những bài thơ diễn tả sự ngao ngán, buồn chán, khổ sở đến tuyệt cùng, thì tôi lại...thản nhiên đến vô tình.
Tết đầu tiên trong trại tù cải tạo (1976), mỗi nhà tù, tức lán của trại tù nam, chúng tôi toàn tù nữ, nên họ nhốt ở ngay trung tâm huấn luyện Quang Trung của ta.
Mỗi nhà phải tự làm liên hoan văn nghệ cho bạn tù dự, để có lẽ là tạm quên đi hoàn cảnh lao lý, xa cha mẹ, chồng con, anh chị em, và người yêu, người tình ở ngoài đời, hoặc ở chỗ giam khác.
Phần tôi phải ngâm một bài thơ cho... vui.
Thế là tôi bổn cũ soạn lại, ngâm ngay bài "Bài thơ quên tuổi" của tôi làm 15 năm trước, khiến có bạn tù đàn chị, chưa "tra lắm" mà đã khó chịu, vì chị và có lẽ số ít nữ tù không vui khi cứ... một xuân ra, tuổi khác vào.
Chưa kể cái chuyện đang trong tù đầy, mà người xưa đã nói:
"Nhất nhật tại tù, thiên thu tại ngoại" đó kìa.
Thế thì, có lẽ tình cảm tôi nhẹ nhàng, lâng lâng quá chăng, anh sẽ bảo là tôi ham hố, rong chơi thôi, đừng để vô tư, thản nhiên biến thể sang thành thứ vô tâm, vô tình, đi tới vô cảm lúc nào không hay.
Nếu sự thực như thế, thì phải làm mới lại thế nào, cho tình cảm cha con, chồng vợ, anh chị em, bằng hữu, và nhất là cho người yêu, người tình thấy lúc nào cũng mới mẻ, hân hoan... ngõ hầu gìn giữ tình cảm tự nhiên, huyền diệu tới... muôn đời chứ.
Trong HNPĐ mấy hôm nay tôi thấy đề tài "tình yêu" có vẻ thiêng liêng, rực rỡ lắm, nào tình yêu là thuốc tiên chữa bách bệnh đã đành, còn chữa được cả bệnh nan y như ung thư nữa đấy.
Hôm qua tôi đến chùa, được nghe người bạn chùa bầy tỏ nỗi hân hoan, lạc quan vừa được khám phá ra để sống vui, sống khoẻ trong yêu thương, đằm thắm, thiết tha, nếu bạn có một tình yêu, nếu ai đem tới cho bạn tình yêu chân thực hay trừu tượng thôi cũng quý rồi.
Có tình yêu thì đừng buông bỏ (một trong 5câu đừng) khuyên vậy.
Tình yêu không phải là sự chiếm hữu, sang đoạt, mà nó, nếu gọi là tình yêu, thì phải như hoa nở tự nhiên và hoan hỉ.
Tuy nhiên, cũng lại theo một học thuyết khác, triết gia này bảo rằng: Tình yêu, hay cứ nói nôm na là tình cảm đặc biệt đi, không phải tự dưng mà có, hoặc dẫu có rồi, cũng phải xây dựng mới có, mới bền vững được.
Tôi không tin lắm điều này, như thế cũng na ná như tranh đấu cho được tình yêu về mình.
Có thể không hẳn vậy, đôi khi chỉ là sự tinh tế, tính mẫn cảm khiến tình yêu hiển hiện.
Đồng thời, lại như một hành xử bình thường nhất, là lộng giả thành chân, rồi bỗng cái "chân" đó nó tác động vào ta, cái ngã của sự việc, gọi là tình yêu... vô thường đấy.
Quý vị thấy một người chuyên viết thơ tình như tôi, có ai hỏi:
"Như thế thì tình phải nhiều hay ít, mới có chất liệu làm thơ tình được chớ?"
Tôi vốn sợ cái câu: "Hỏi tức trả lời" lắm. Có lẽ tôi dành cho anh, nhân vật thơ của tôi trả lời là đúng nhất.
Nhưng anh thản nhiên không khác gì tôi thủaxa xưa khi viết
"Bài thơ quên tuổi", anh gật đầu: Tình yêu cũng như người quên tuổi, hay người ta thường quên tuổi khi... có tình yêu
cũng vậy.
CAO MỴ NHÂN