HƯƠNG SẮC NÚI
Một buổi sáng cuối xuân giữa thập niên 60 thế kỷ trước, chúng tôi phải đi công tác ở đơn vị X thuộc tiểu khu Quảng Ngãi.
Sau khi hoàn tất "nhiệm vụ", các vị địa phương có nhã ý đưa chúng tôi đi thăm 2 danh lam thắng cảnh nổi tiếng của Quảng Ngãi là núi Ấn, sông Trà.
Sông Trà thì ngay thành phố, có muốn hay không đi thăm, cũng phải qua cầu rồi, còn núi Ấn, là nói tắt, chứ đúng phải là núi Thiên Ấn, còn gọi Kim Ấn Sơn
Từ đầu cầu sông Trà Khúc đi về hướng quận Sơn Tịnh, chỉ cách Trung tâm thành phố Quảng Ngãi độ hơn 3 km là đã tới chân núi Thiên Ấn.
Núi này cao có hơn 100 m, bốn cạnh núi hình thang, đỡ cái đỉnh núi hình vuông, bằng phẳng. Nhìn núi giống cái ấn tín của trời, có lẽ đỉnh núi bằng phẳng ở VN, chỉ có duy nhất núi Thiên Ấn, là thấy rõ một vạt ngang thẳng hàng... trên không trung.
Trên bình diện núi Thiên Ấn có ngôi chùa cổ.
Theo lời kể của vị hướng dẫn hôm ấy, thì chùa "Thiên Ấn" được chúa Nguyễn Phúc Chu xây dựng từ năm 1694, tới cuối năm 1695 thì hoàn thành.
Tới năm 1716, xem như hoàn chỉnh. Tính tới nay 2016, như vậy là chùa Thiên Ấn đã trên 300 năm, nhưng có tới 5 lần được trùng tu: 1717, 1827, 1918, 1959, so với tất cả các chùa ở Vn.
Tôi có dịp theo các đoàn Phật Tử đi hành hương khá nhiều chùa ở Miền Nam, nhưng phải công nhận là chùa Thiên Ấn Quảng Ngãi cảnh quan phong phú và... thời đại hơn một số chùa lớn khác, từ những tháp, tự viện, vườn tược..., lâu quá, xa quá nên cũng quên nhiều chi tiết.
Nhưng có điểm đặc biệt là, chùa cổ trên núi Thiên Ấn có Chuông Thần, và Giếng Phật, nghe như huyền thoại, cổ tích vậy.
Thiên Ấn thì nhìn từ xa đã thấy hết khung cảnh núi rồi, tôi chỉ vì nghe lời bạn địa phương, muốn được chiêm ngắm 2 sắc hoa: trắng và hồng của hoa tường vi núi, nên đi chơi Thiên Ấn, xem hoa núi có khác hoa tường vi ở Đà Lạt và Huế không?
Trước sân chùa cổ trên núi Thiến Ấn hồi đó, có mấy bụi hoa tường vi mầu hồng lạt, chỉ có một khóm màu trắng.
Hoa giống như hoa hồng, cánh mỏng hơn.
Hương không thơm ngào ngạt như hoa hồng, mà thoáng mát, mong manh, một chút ngai ngái như hoa... núi.
Tôi được sinh ra ở miền núi Fang Si Păng, Chapa, nên tôi vẫn nhớ cái mùi ngai ngái của hoa núi. Có lẽ nào tường vi màu trắng kia, hương phảng phất như hương của hoa dại, miền Nam kêu là bông sứ.
Tường vi màu hồng hôm ấy, thì nồng nàn hơn một chút.
Từ sân chùa cổ trên núi Thiên Ấn, đưa tầm mắt ra bát ngát trời mây...
Hay từ khu lăng mộ nhà cách mạng Huỳnh Thúc Kháng, cách chùa không xa ngó xuống toàn cảnh tỉnh Quảng Ngãi, một vẻ thanh bình, tươi sáng chi lạ.
Hoa tường vi trên núi Thiên Ấn cũng qua thời gian đổi thay, chắc chắn vì sau này quý vị Phật tử tới chùa công quả, cùng với quý sư, đã có khu vườn thanh tịnh, xanh mát hơn, nhiều sắc hoa hơn cách đây đã nửa trăm năm.
Ở Hoa Kỳ có nhiều hoa họ "Hoa hồng", bông lớn bằng những cái chén, bông vừa, có cả bông nhỏ, nhỏ xíu nữa, nhất là ở nghĩa trang Đồi Hồng (Rose Hill Cemetery) thuộc Los Angeles, cả ngàn loại hoa hồng, cả muôn màu sắc.
Thành hoa tường vi, là các cố tổ hoa, hay hậu duệ họ "Hoa Hồng" nào có hiếm hoi gì. Nhưng trước một rừng Hoa như vậy, Hoa nào cũng rực rỡ, lộng lẫy, ai đâu muốn lựa chọn một loài hoa, một sắc hoa làm chi.
Nhưng, ngôi nhà trước cửa nhà tôi, ở bên kia đường, nguyên của gia đình vị mục sư Mỹ trắng gốc Anh Cát Lợi, đã bán cho một gia đình người da đen.
Ngoài vòng rào ngôi nhà là một hàng hoa tường vi... Mỹ, bông nhỏ vừa, màu hồng đậm.
Đã mấy năm rồi, những người trong nhà sống có vẻ hạnh phúc lắm. Người vợ rất bặt thiệp, làm ở nhà bank X, ông chồng không biết xưa làm gì, nay bị khiếm thị, ba con chưa lớn lắm. Bỗng một thời gian, tôi chỉ thấy người chồng mù của gia đình đó, đi lang thang trên đoạn đường trước nhà với cây gậy i nốc dành cho giới khiếm thị, còn vợ và 3 con ông đi đâu chẳng biết.
Ngày một, ngày hai, vẫn chỉ ông da đen khiếm thị nêu trên, ra vào ngôi nhà có hàng rào hoa tường vi màu hồng đậm.
Sau rồi ai trong khu phố cũng biết người vợ đã dẫn 3 đứa con ông mù rời khỏi ngôi nhà có thời tưởng là lý tưởng đó.
Ông ta vẫn sống trong bóng tối mịt mù của cuộc đời ông hàng ngày, hình như cũng chẳng ai quan tâm.
Hàng rào hoa tường vi mầu hồng đậm bắt đầu đỏ sẩm, rồi héo dần, đang rụng từng cánh xuống thảm cỏ xanh khô cằn trước nhà ông mù da đen. Và hoa sẽ tàn luôn khi hạ đến...
Sao chuyện ngoài đời này, lại giống một phần câu chuyện tôi nghe được ở chùa cổ Thiến Ấn năm xưa, rằng chuyện hoa phù dung trắng là những giọt lệ của cô trinh nữ lỡ yêu một chàng trai, chuyện không thành đôi, đã khiến nước mắt cô thiếu nữa buồn thương thần thoại biến thành những bông hoa tường vi trắng muốt...
Như vậy Hoa tường vi là biểu tượng của những cuộc tình buồn...
CAO MỴ NHÂN