HỒN ẢNH
Từ 2 năm nay tôi không thích chụp hình nữa. Ai cũng vậy, tới một lúc không thích chụp hình khi đã nhận chân ra rằng chẳng có gì quý hơn cái bản thể con người, ảnh yếc chỉ là phụ thuộc, ngoại trừ những tấm ảnh tùy thân cần thiết, bắt buộc.
Một ngày buồn, tôi mở 4 thùng "ảnh" ra ngắm lại. Tất nhiên không phải hoàn toàn ảnh tôi, mà còn người này, người kia, thân, sơ... đầy đủ.
Thế thì, cảm giác sầu tư chi lạ. Những bức hình chụp tôi, chụp ba, chụp bảy, chụp mười... vân vân trở lên, có khi chi chít đứng ngồi cạnh nhau, mà mặt chỉ bé bằng hạt đậu xanh, chao ơi, còn nhìn thấy gì, mắt cứ hoa lên, mặt mũi mọi người nhòa nhoẹt vào nhau, thành một mặt bằng thân ái, là quá đủ, giờ nên xếp vào... kỷ niệm muôn đời.
Đặc biệt có những tấm hình mà xét ra, tôi có thể biếu lại các nhân vật, các quý vị sưu tầm về những sự kiện liên hệ tới nhân vật nào đó vô tình tôi có được chẳng hạn.
Từ thủa lớn lên, ngay từ khi ở bậc tiểu học, tôi đã thích chụp hình, đi đầu dù gần, dù xa để chụp vài ba kiểu hình. Tới thời gọi là thanh thiếu niên thì chụp hàng chục tấm hình, hoặc nhiều hơn vẫn thích thú.
Hình ảnh cũng từng bước già lên theo người ta. Vì thế theo hình chụp, ta có thể biết ai quen ai trong thời gian nào. Đồng thời cũng biết sự kiện chụp hình ở hoàn cảnh, tình huống nào nữa: đi học, đi làm, du lịch...
Thế rồi thì như trên tôi đã nói, hình ảnh già theo tình trạng cuộc sống.
Có những tấm hình mà ngó rồi, chỉ muốn khóc, hay bâng khuâng, buồn chán bởi kiếp đời hữu hạn vô thường.
Chiếc bàn vuông với 4 chiếc ghế thân quen, 3 vị niên trưởng hội thơ Quỳnh Dao đã mãn phần, còn mình tôi ngơ ngác ngó quanh đó đây tỉ muội.
Một tấm hình 3 người đứng trước văn phòng PEN/ VNCH, tôi còn nhớ cả những câu trao đổi giữa giáo sư Lưu Trung Khảo, nhạc sĩ Nguyễn Hiền với tôi. Rằng tôi cảm thấy không làm được gì vì khả năng kém quá, cũng đành... Nhạc sĩ Nguyễn Hiền cao giọng: sao lại cũng đành, Cao Mỵ Nhân là người năng nổ, phải vững niềm tin chứ. Giáo sư Lưu Trung Khảo ôn tồn: cũng đành thế nào được, phải tìm cách tiến lên, cô thực sự có khả năng...
Nhị vị niên trưởng vừa nêu đã ra đi về cõi vĩnh hằng một cách tự nhiên đến độ ngạc nhiên vì quý vị trước thềm sinh hóa, thấy khỏe mạnh, bình thường quá.
Một trong những tấm hình chụp 2 người, là Chủ tịch Hội Tương Trợ Tù Nhân Chính Trị: Ông Nguyễn Hậu và tôi. Vị Chủ Tịch đó chung cuộc đã lâu, đám tang với đoàn người đi bộ dài cả cây số trong khuôn viên Peek, toàn cựu tù nhân chính trị, gia đình HO, thành phần được ông đón tiếp, giúp đỡ.
thủa đầu tiên tới Mỹ.
Cũng như thế, trong những lần đi ra mắt sách ở nhiều nơi, chụp hình kỷ niệm là một... thông lệ với bất cứ tác giả nào, nên Cao Mỵ Nhân tôi có khá nhiều hình ảnh Kỷ niệm những chuyến đi gần, xa ấy. Có người đề nghị với tôi là nếu với những vị đã quá cố, thì nên hóa hình đi, tức là đốt đi, còn quý vị vẫn tại thế thì gởi tặng họ.
Chính tôi cũng có ý tưởng này, nhưng sao tôi vẫn chưa thực hiện được.
Tôi cứ lặng lẽ quan sát lẽ đời, vẫn giữ luôn cách sinh hoạt... văn nghệ trước sau không thay đổi tình thân với bạn bè, tha nhân... tự tại và xa vắng.
Nghĩa là vẫn để hình ảnh xưa cũ trong ngăn bàn viết, và vẫn biết có những bóng ma quanh quất trên cõi sống này, những chiếc bóng ẩn hiện, chập chờn lặng lẽ, thì tất nhiên là thế rồi, một thời thân thiết.
Ở đời, dù là người thân đi nữa, một lúc nào đó, cũng phải mở đường nét dung nhan, nhân dáng... khi thời gian cách biệt đã lâu.
Tôi ngán nhất bộ nhớ của tôi, nó cứ như được tu bổ liên tục. Bạn thân sơ gì, kể cả những người dưng tình cờ gặp gỡ, tôi cứ việc thẳng cánh nhớ đến không ngăn được chi tiết đặc biệt về họ.
Đến nỗi một lần người đối thoại với tôi cười vỡ tung lên, như vầy: tôi có kể nhiều lần với quý vị là tôi làm huấn luyện ở câu lạc bộ Dưỡng Sinh Viện Y Dược Học Dân Tộc Sài Gòn, giữ việc nhận học viên là những bệnh nhân hay người tập các động tác để phòng bệnh.
Sáng hôm đó, tôi hí hoáy viết biên lai cho các học viên mới nhập khóa. Vị khách ngồi trước mặt tôi thay vì nói tên cho tôi ghi, ông ta lại nói:
Xin lỗi cho tôi hỏi thăm, cô có nhớ một sáng sớm rất xưa, hồi cô mới ra trường, tôi đã gặp cô. Ôi chao, lời kể mơ hồ quá chứ, tôi hơi ngạc nhiên.
Tôi dừng bút, nhìn ông ta, mặt thì thấy quen quen, nhưng chưa nhớ ra, tôi nói: ông chỉ cần nhắc một điều gì đó trong buổi gặp gỡ, là tôi nhớ ngay thôi.
Ông ta hơi ngại vì sợ tôi không nhớ ra thì... kỳ. Tôi bảo rằng tôi sẽ nhớ ngay, chắc chắn vì tôi đã từng như vậy rồi. Ông ta ngẫm nghĩ, đoạn thấp giọng:
Tôi phải chở cô đi Phú Bài công tác, ông ngập ngừng...
Thế là tôi kể một lèo: Ông là Trung Úy Dư, lái xe Jeep từ trại nhập ngũ (số 3) tới cư xá độc thân chúng tôi ở cạnh kho dầu đường Trưng Nữ Vương, đón tôi từ Đà Nẵng ra Huế. Khi xe chạy ngang cái eo gần cầu Hai, ông vòng cái xe nghiêng, chỉ tay lên ngọn núi Bạch Mã...
Trời ơi, 25 năm, chỉ gặp nhau có duy nhất lần đó mà sao cô nhớ quá vậy?
Vâng thưa quí vị, trời cho tôi cái sức nhớ để không thể quên được quí vị nếu như ta có dịp gặp nhau. Trung Úy Dư thủa tôi mới ra trường, sau lên Trung Tá, lúc tan hàng.
Thành ra, ưu điểm mà cũng là khuyết điểm của tôi. Bộ nhớ làm việc không ngừng nghỉ, khiến hình ảnh những người đã đang ở bên kia thế giới mà tôi còn chưa muốn hóa cho bớt nặng nề kỷ niệm, thì làm sao quên... hiện tại chứ nhưng có lẽ cũng vì đặc tính này, khiến tôi giữ được bộ nhớ khá tốt chăng, xin cám ơn Thượng Đế vô lượng, vô biên...
CAO MỴ NHÂN