Menu



Đài Tưởng Niệm

Thuyền Nhân

Việt Nam

Tiếp Theo...

* CẦU NGUYỆN VÀ TƯỞNG NIỆM NGÀY THUYỀN NHÂN VIỆT NAM NĂM 2016 TẠI NAM CALI


* 40 NĂM QUỐC HẬN LỄ TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN, BỘ NHÂN ĐÃ BỎ MÌNH TRÊN ĐƯỜNG TÌM TỰ DO


* 30 THÁNG TƯ, TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN (Vi Anh)


* BI SỬ THUYỀN NHÂN (Nguyễn Quốc Cường)


* BIỂN ĐÔNG LỤC BÌNH TRÔI


* CÁI GIÁ CỦA TỰ DO


* CÁNH BÈO BIỂN CẢ (Văn Qui)


* CÂU CHUYỆN CẢM ĐỘNG VỀ CON TÀU MANG SỐ MT065


* CẦU SIÊU BẠT ĐỘ TẠI ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM WESTMINSTER


* CHUYỆN KỂ HÀNH TRÌNH BIỂN ĐÔNG (Nhiều Tác Giả)


* CHỨNG TÍCH ĐỂ ĐỜI: ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN (Vi Anh)


* CHUYẾN VƯỢT BIÊN ĐẪM MÁU (Mai Phúc)


* CHUYẾN VƯỢT BIỂN HÃI HÙNG


* CON ĐƯỜNG TÌM TỰ DO (Trần Văn Khanh)


* CÒN NHỚ HAY QUÊN (Nguyễn Tam Giang)


* DẠ TIỆC VĂN NGHỆ "LỜI NGUYỆN GIỮA BIỂN ĐÔNG" THÀNH CÔNG NGOÀI DỰ KIẾN CỦA BAN TỔ CHỨC


* ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN (Việt Hải)


* ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN TẠI QUẬN CAM (Vi Anh)


* ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM: BIỂU TƯỢNG THIÊNG LIÊNG CỦA NIỀM KHÁT VỌNG TỰ DO VÀ NHÂN QUYỀN


* ĐÊM DÀI VÔ TẬN (Lê Thị Bạch Loan)


* ĐI VỀ ĐÂU (Hoàng Thị Kim Chi)


* GALANG: BIA TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM BỊ PHÁ BỎ


* GALANG MỘT THỜI - MỘT ĐỜI (Nguyễn Mạnh Trinh)


* GIÁNG NGỌC PHỎNG VẤN NHÀ THƠ THÁI TÚ HẠP VÀ NỮ SĨ ÁI CẦM VỀ LỄ KHÁNH THÀNH ĐTNTNVN


* GIỌT NƯỚC MẮT CHO NGƯỜI TÌM TỰ DO (Lê Đinh Hùng)


* HẢI ĐẢO BUỒN LÂU BI ĐÁT


*"HÀNH TRÌNH BIỂN ĐÔNG: TỰ DO, MỘT NHU CẦU THIẾT YẾU, ĐÁNG ĐỂ TA ĐI TÌM"


*HÀNH TRÌNH GIAN NAN TÌM TỰ DO  


* HÀNH TRÌNH TÌM CON NƠI BIỂN ĐÔNG


* HÌNH ẢNH MỚI NHẤT CHUẨN BỊ KHÁNH THÀNH VÀO THÁNG 04-2009


* HÒN ĐẢO BỊ LÃNG QUÊN (Meng Yew Choong)


* HỘI ĐỒNG THÀNH PHỐ VINH DANH ỦY BAN THỰC HIỆN ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM


* HỘI ĐỒNG THÀNH PHỐ WESTMINSTER THÔNG QUA NGHỊ QUYẾT “NGÀY THUYỀN NHÂN VIỆT NAM”


* KHÁNH THÀNH ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM TẠI NAM CALI


* KHẮC TÊN TRÊN BIA TƯỞNG NIỆM (Việt Hải)


* LÀN SÓNG THUYỀN NHÂN MỚI


* LỄ ĐỘNG THỔ KHỞI CÔNG XÂY DỰNG ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM


* LỄ KHÁNH THÀNH TRỌNG THỂ ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VIỆT NAM TẠI QUẬN CAM


* LỄ TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN TỔ CHỨC TRANG NGHIÊM TẠI NGHĨA TRANG WESTMINSTER MEMORIAL PARK


* LÒNG NHÂN ÁI (Tâm Hồng)


* LỜI NGUYỆN GIỮA BIỂN ĐÔNG (Thơ Thái Tú Hạp)


* MEMORIAL TO BOAT PEOPLE WHO DIED TO BE DEDICATED SATURDAY


* MỘT CÁI GIÁ CỦA TỰ DO (Trần Văn Hương)


* MƠ ƯỚC "MỘT NGÀY TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN" ĐÃ TRỞ THÀNH SỰ THẬT


* NGÀY THUYỀN NHÂN VIỆT NAM NĂM THỨ 5


* "NGÀY THUYỀN NHÂN VIỆT NAM" TỔ CHỨC TRỌNG THỂ TẠI WESTMINSTER


* NGƯỜI PHỤ NỮ SỐNG SÓT SAU CHUYẾN VƯỢT BIỂN KINH HOÀNG


* NHỮNG CHUYỆN HÃI HÙNG CỦA THUYỀN NHÂN (Biệt Hải)


* NHỮNG NGƯỜI ĐÃ CHẾT ĐỀU CÓ THẬT (Ngô Dân Dụng)


* NHỮNG THÁNG NGÀY YÊU DẤU NƠI HOANG ĐẢO (Tuấn Huy)


* NỖI BẤT HẠNH ĐỜI TÔI (Thùy Yên) 


* NỖI KHỔ CỦA MỘT THUYỀN NHÂN (Thy Vũ Thảo Uyên)


* NƯỚC MẮT CỦA MỘT THUYỀN NHÂN (Nguyễn Mỹ Linh)


* SAIGON TIMES PHỎNG VẤN MỤC SƯ HÀ JIMMY CILLPAM 4 NĂM CÓ MẶT TRÊN TÀU AKUNA CỨU HƠN 5000 NGƯỜI VIỆT NAM VƯỢT BIỂN TÌM TỰ DO TRÊN BIỂN ĐÔNG


* TÀU SẮT BẾN TRE (Tú Minh)


* THẢM KỊCH BIỂN ĐÔNG (Vũ Duy Thái)


* THẢM SÁT TRÊN ĐẢO TRƯỜNG SA


* THỊ XÃ WESTMINSTER VINH DANH TƯỢNG ĐÀI THUYỀN NHÂN


* THÔNG BÁO CỦA ỦY BAN THỰC HIỆN ĐÀI TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN VN


* THƠ LÀM KHI ĐỌC TIN THUYỀN NHÂN (Viên Linh)


* THUYỀN NHÂN: ẤN TÍCH LỊCH SỬ


* THUYỀN NHÂN VÀ BIỂN ĐỘNG


* THUYỀN NHÂN VÀ MỘT VÀI HÌNH ẢNH CỨU NGƯỜI VƯỢT BIỂN


* THUYỀN NHÂN VIỆT NAM VƯỢT BIÊN, TỬ NẠN, ĐẾN BỜ TỰ DO ĐÃ GIÚP NHÂN LOẠI NHÌN RÕ ĐƯỢC CHÂN TƯỚNG CỦA CỘNG SẢN (Lý Đại Nguyên)


* TRÔI GIẠT VỀ ĐÂU (Nguyễn Hoàng Hôn)


* TRỞ VỀ ĐẢO XƯA... (Nguyễn Công Chính)


* TỪ TẤM BIA TƯỞNG NIỆM THUYỀN NHÂN Ở GALANG NHÌN RA CON ĐƯỜNG HÒA GIẢI


* TƯỢNG ĐÀI THUYỀN NHÂN VIỆT NAM ĐÃ CHÍNH THỨC ĐƯA VÀO WESTMINSTER MEMORIAL PARK


* TƯỢNG ĐÀI THUYỀN NHÂN ĐÃ ĐƯỢC ĐẶT VÀO VỊ TRÍ AN VỊ TRONG KHUÔN VIÊN WESTMINSTER MEMORIAL PARK


* TƯỞNG NIỆM QUỐC HẬN 30-4-2012

* VĂN TẾ THUYỀN BỘ NHÂN ĐÃ BỎ MÌNH TRÊN ĐƯỜNG TÌM TỰ DO


* VƯỢT BIỂN (Thanh Thanh)


* VƯỢT BIỂN MỘT MÌNH (Nguyễn Trần Diệu Hương)


* XIN VỀ ĐÂY CHỨNG GIÁM, AN GIẤC NGÀN THU


* XÓA DẤU VẾT TỘI ÁC (Phạm Phú Minh)


 Saigon Times USA

 

 

CAO BÁ QUÁT DU HỘI AN...

 

 

TRẦN CÔNG NGHỊ

 


1.  Cao Bá Quát sinh năm 1809, người làng Phú Thị, huyện Gia Lâm, tỉnh Bắc Ninh,   tự là Chu Thần, hiệu là Cúc Đường, biệt hiệu là Mẫn Hiên. Ông song sinh cùng với anh là Cao Bá Đạt.

Từ nhỏ, ông là người văn hay, chữ tốt, đỗ cử nhân vào năm 1831 (Minh Mạng thứ 12).  Năm 1841 (Thiệu Trị thứ 1), ông được triệu vào kinh lãnh chức Hành tẩu bộ Lễ.  Trong lúc làm sơ khảo trường thi Thừa Thiên vì thấy nhiều bài thi hay mà  phạm húy, nên ông đã dùng muội đèn sửa giúp.  Việc bị phát giác, ông đi tù và bị phát phối vào Đà Nẵng. 

Nhân phái đoàn Đào Trí Phú đi công cán Hạ Châu (1) năm 1844, ông được triều đình cho đi theo phục dịch trong đoàn với chức vụ "tham quân" (giữ văn thư, giấy tờ, giao dịch) để lấy công chuộc tội. Sau khi trở về, ông được phục chức rồi thăng lên chủ sự.   

Thời kỳ ở kinh đô Huế ông rất được kính nể vì tài thơ văn xuất chúng, tuy nhiên cũng lắm kẻ ganh ghét vì tính cao ngạo của ông. Người đương thời ca tụng "Thần Siêu, Thánh Quát" và tương truyền vua Tự Đức đã từng khen rằng:


"Văn như Siêu, Quát vô Tiền Hán.

Thi đáo Tùng, Tuy thất Thịnh Đường" (2). 


Năm 1854 (Tự Đức thứ 7), ông được lịnh đi nhậm chức Giáo thụ ở phủ Quốc Oai, tỉnh Sơn Tâỵ  Lúc này, ông tỏ ra chán nản, căm ghét triều đình, phản ảnh qua câu đối dán nơi dạy học:     


Nhà trống ba gian, một thầy, một cô, một chó cái,

Học trò dăm đứa, nửa người, nửa ngợm, nửa đười ươi. 


Chỉ một thời gian ngắn sau đó, ông từ chức, về quê Bắc Ninh, rồi tổ chức khởi nghĩa chống lại triều đình ở Mỹ Lương vào tháng 8 năm giáp dần (1854), tôn Lê Duy Cự làm minh chủ và ông là Quốc sư (3). 


Trên lá cờ khởi nghĩa có hai hàng chữ:         


Bình Dương, Bồ Bản vô Nghiêu Thuấn

Mục Dã, Minh Điều hữu Võ Thang  (4) 


Cuộc khởi nghĩa thất bại.  Cao Bá Quát tử trận vào tháng chạp năm giáp dần (đầu năm 1855). "Tháng 12, phó lãnh binh Sơn Tây Lê Thuận phát hết đảng giặc ở núi An Sơn; Cao Bá quát thua rồi chết, quân Triều bắt sống được tướng giặc và đảng giặc đem về". (5) Cả dòng họ Cao bị triều đình nhà Nguyễn tiêu diệt với bản án "tru di tam tộc".

Hai người con của ông là Bá Phùng, Bá Thông bị xử chém tại quê nhà.  Anh của ông, Cao Bá Đạt đang làm tri huyện Nông Cống (Thanh Hoá) bị bắt, trên đường giải về kinh đã đâm cổ tự tử.  Con trai của Cao Bá Đạt là Cao Bá Nhạ (tác giả  Tự Tình Khúc) trốn tránh, nhưng tám năm sau cũng bị bắt.  Có thuyết nói ông bị chết chém, có thuyết nói ông bị đày lên mạn ngược, rồi mất tích.

Thơ văn của Cao Bá Quát bị thất lạc nhiều.  Ông còn để lại  một số bài thơ nôm (hát nói, Đường luật), một bài phú "Tài Tử Đa Cùng", một số câu đối và thơ, văn chữ Hán do người đời sau sưu tập như Cao Bá Quát Thi Tập, Chu Thần Thi Tập, Mẫn Hiên Thi Tập, Cao Chu Thần Di Cảo. Tổng số hơn một ngàn bài.  

2.  Bài "Du Hội An phùng Vị thành ca giả" được sáng tác sau thời gian Cao Bá Quát phục chức, trở về làm việc ở viện Hàn Lâm vào năm 1847.  Sau đó, ông được cử đi công tác ở Đà Nẵng, Hội An, Quảng Ngãi vào mùa thu năm đó. 

Bài "Trà giang thu nguyệt ca" (Trăng thu sông Trà) chắc cũng được sáng tác vào thời gian này khi thuyền ông vào Quảng Ngãị.  Vào giai đoạn này, thương cảng Hội An bắt đầu mất vị thế ưu tiên vì lòng sông Cổ Cò từ Hội An ra Đà Nẵng dần dần bị phù sa bồi lấp.  Tuy nhiên, vào thời ấy, phố Hội vẫn là nơi phồn hoa đô hội (6), nơi giao lưu bao nền văn hóa Sa Huỳnh, Chăm, Hoa, Nhật, Đông Nam Á và các nước phương Tây...


DU HỘI AN PHÙNG VỊ THÀNH CA GIẢ


Cộng thán tương phùng vãn,

Tương phùng thị khách trung.

Quản huyền kim dạ nguyệt,

Hương quốc kỷ thu phong.

Lệ tận tôn nhưng lục,

Tâm hôi chúc tự hồng,

Cựu du phương lạc lạc,

Nhất khúc mạc từ chung! Cao Bá Quát  


Cùng  than thở gặp nhau  muộn màng,

Lại gặp nhau trên đất khách.

Sáo và đàn dưới ánh trăng đêm nay,

Xa cách quê nhà qua bao mùa gió thu.

Nước mắt đã cạn, chén rượu vẫn đầy,

Lòng đã nguội lạnh, ngọn đèn cứ cháy,

Bạn cũ giờ lưa thưa dần,

Chỉ một khúc hát mà sao không cho nghe trọn!  



CHƠI PHỐ HỘI,

GẶP NGƯỜI ĐÀO HÁT THÀNH VỊ 


Cùng than thở gặp nhau đã muộn,

Hỡi người xưa! Gặp chốn phương xa.

Sáo đàn dưới ánh trăng ngà,

Quê hương thu cách trải qua mấy mùa.

Đèn vẫn cháy, lòng sao nỡ tắt,

Rượu còn đây, nước mắt ai vơi,

Bạn xưa còn được mấy người,

Tiếc chi khúc hát nàng thôi cất lời! 


Bản dịch của Trần Công Nghị 

 

Đi chơi Hội An tình cờ gặp người đào hát thành Vị! Vị ở đây là Vị xuyên, Nam Định. Tựa bài thơ đọc lên nghe rất vô tư, khách quan! Bốn câu thơ đầu Cao Bá Quát cho chúng ta biết được mối quan hệ gần gũi giữa tác giả và cô đào hát. "Tha hương ngộ cố tri " - xa quê, gặp người thân quen thật là cảm động và hạnh phúc! Huống chi là "cố nhân"! Sao không gặp gỡ sớm hơn!

Gặp nhau nơi xứ người sau bao thay đổi, nổi trôi. Người ca sĩ từ Nam Định lưu lạc về đây. Còn ông, trải bao tháng ngày tù tội, lênh đênh chân trời góc bể, hứng chịu bao đớn đau trên bước đường làm quan. Đêm nay, dưới ánh trăng thu phố Hội, tiếng sáo, tiếng đàn quyện vào nhau đánh dấu một đêm hội ngộ tràn đầy thương cảm. Họ cùng cảm nhận thương nhớ quê xa mà đã trải qua nhiều năm dài nghe gió thu mịt mùng từ phương bắc thổi về. 

Đến đây tiếng đàn, tiếng hát đều dừng lại. Không gian chìm lắng. Họ đã cùng nhau khóc. Chén rượu vẫn tràn đầy, chơ vơ trên mặt bàn kia. Ngọn đèn vẫn tiếp tục cháy sáng, nhưng họ ngậm ngùi  vì cái thời son trẻ, sôi nổi, rộn ràng đã chùng lắng xuống. Cô đơn. Rã rời. Bạn bè cũng chẳng còn ai! Sao người không hát nữa?    

Gặp lại cố nhân nơi quê người. Cùng khóc nhau thân phận, cuộc đời và nỗi cô đơn không cùng của người nghệ sĩ. Lời thơ bàng bạc, ý thơ cô đọng, ngậm ngùi. Cao Bá Quát đang đi vào nguồn thơ trăng mênh mông (Trăng thu sông Trà). Có dịp, chúng tôi sẽ trở lại.