VIỆT NAM HOAN NGHÊNH PHÁN QUYẾT CỦA TÒA TRỌNG TÀI QUỐC TẾ VỀ BIỂN ĐÔNG
Ngay sau khi Tòa Trọng Tài Thường Trực Quốc Tế tại La Haye ra phán quyết nói rằng Trung Quốc không có chủ quyền lịch sử ở Biển Đông, phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao CSVN Lê Hải Bình cho hay, Việt Nam hoan nghênh phán quyết của Tòa, nói thêm là chính phủ sẽ có tuyên bố chính thức về nội dung phán quyết này.
Tuyên bố của phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao CSVN vẫn không kêu gọi tất cả các bên thi hành phán quyết mà chỉ tuyên bố “ ủng hộ mạnh mẽ việc giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông bằng các biện pháp hòa bình, bao gồm các tiến trình ngoại giao và pháp lý, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực theo quy định của luật pháp quốc tế, trong đó có Công Ước Liên Hiệp Châu Âu về Luật Biển năm 1982”.
Đồng thời, Việt Nam tiếp tục “khẳng định chủ quyền của mình đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam được xác định phù hợp với Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển năm 1982, cũng như tất cả các quyền và lợi ích pháp lý của Việt Nam liên quan đến các cấu trúc địa lý thuộc hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa”.
Về phản ứng của các nước khác, Nhật Bản, qua lời ngoại trưởng Fumio Kishi-da, cho rằng phán quyết của Tòa Án Trọng Tài là mang tính “ràng buộc về pháp lý” và tất cả các bên phải tôn trọng phán quyết này. Zealand cũng kêu gọi toàn bộ các bên tôn trọng phán quyết của Tòa về Biển Đông. Lập trường này dĩ nhiên là sẽ có ảnh hưởng đến quan hệ giữa nước này với Trung Quốc, đối tác thương mại lớn nhất của New Zealand.
Về phần Ấn Độ thì thận trọng hơn. Theo lời một quan chức cao cấp, New Delhi đang “nghiên cứu” phán quyết về Biển Đông của Tòa Án Trọng Tài Thường Trực.
Đang có mặt tại Bắc Kinh để dự thượng đỉnh Liên Hiệp Châu Âu – Trung Quốc, chủ tịch Hội Đồng Châu Âu Donald Tusk kêu gọi Trung Quốc phải “tôn trọng trật tự pháp lý quốc tế”.
Nhắc lại, trong phán quyết đưa ra vào chiều 12/7 liên quan đến vụ Philippines kiện yêu sách chủ quyền của Biển Đông, Tòa Trọng Tài Thường Trực Quốc Tế nói rằng Trung Quốc không có chủ quyền lịch sử ở Biển Đông, không có cơ sở pháp lý để đòi quyền lịch sử đối với những nguồn tài nguyên nằm trong khu vực thường được gọi là “đường lưỡi bò” mà Bắc Kinh tự ý vẽ ra để nhận chủ quyền thuộc về mình. Theo Tòa Trọng Tài Thường Trực Quốc Tế, bằng những hành động khác nhau Trung Quốc đã xâm phạm chủ quyền của Philippines tại vùng đặc quyền kinh tế, như ngăn chặn tàu cá, tàu thăm dò của Phi, xây dựng đảo nhân tạo.
Trong bản phán quyết dài 497 trang, Tòa Trọng Tài Thường trực Quốc Tế cũng nói rõ Trung Quốc không có vùng đặc quyền kinh tế nào ở quần đảo Trường Sa, có nghĩa là ngay cả đảo Ba Bình mà Đài Loan đang kiểm soát cũng không phải là vùng đặc quyền kinh tế của Trung Quốc.
Phán quyết còn viết rằng Trung Quốc đã gây nhiều tai hại không thể khắc phục được đối với các rặng san hô ở Trường Sa, cũng như tạo nguy cơ, gây căng thẳng vì tàu tuần tra của Trung Quốc có thể va chạm với tàu của Philippines trong khu vực. Khả năng va chạm này được Tòa xem là rất cao. Cũng ở điểm này, phán quyết còn lên tiếng chỉ trích Trung Quốc, gọi việc Bắc Kinh cải tạo, xây dựng đảo nhân tạo là điều không phù hợp với trách nhiệm của một quốc gia trong lúc đang giải quyết tranh chấp về chủ quyền.
Phán quyết được Tòa đưa ra sau 3 năm thụ lý đơn kiện của Philippines.
Trong đơn kiện nộp cho tòa hồi cuối tháng 1 năm 2013, chính phủ Phi viết rằng việc Trung Quốc tự ý vẽ ra “đường lưỡi bò” để khẳng định chủ quyền ở Biển Đông là điều vô lý và vô căn cứ, không phù hợp với Công Ước Quốc Tế Về Luật Biển UNCLOS.
Trong đơn kiện, chính phủ Phi cũng cáo buộc Trung Quốc vi phạm chủ quyền, khi chiếm một số rặng san hô bãi cát ngầm của Phi.