TUỔI GIÀ VÀ TIỀN
TIẾT KIỆM HƯU Ở HOA KỲ
THÚY CHI – IRS/SPEC/PUBLICATION 4141
Những thay đổi trong đời sống dù to tát hay nhỏ nhoi cũng có thể ảnh hưởng không nhiều thì ít đến chúng ta. Lúc tuổi cao, những thay đổi này càng có ảnh hưởng đến chúng ta nhiều hơn. Khi phải đối diện với những hoàn cảnh như ly dị, người thân qua đời, hay khi quyết định kết hôn lúc tuổi đã cao, những điều quý vị tưởng chừng đã hiểu rất rõ về thuế vụ có thể cũng thay đổi. Bài báo này có thể không bao gồm tất cả những thắc mắc và câu trả lời của quý vị, ít nhất quý vị cũng có thể biết được cần phải làm gì trước những tình huống thường xảy ra đối với người lớn tuổi. Điều quan trọng cần nhớ là khi tuổi đã cao, quý vị có tiền dành dụm trong một quỹ hưu, chẳng hạn, nếu quý vị không lấy ra, quý vị có thể phải đóng thuế trên các khoản tiền tiết kiệm này.
1. Đối với người đã lớn tuổi, cương vị khai thuế (Filing status) của họ thường là gì? Người già có cần phải khai thuế hay không?
Cương vị khai thuế của người lớn tuổi thường được quyết định bởi tình trạng hôn nhân (marital status) của người này vào ngày cuối cùng của năm thuế. Người lớn tuổi cần phải khai thuế hay không tùy thuộc vào 3 yếu tố (1) cương vị khai thuế (filing status) (2) tuổi tác (age) và (3) tổng lợi tức trong năm (gross income) của người này. Khi cương vị thuế vụ thay đổi, mức lợi tức phải khai thuế của quý vị cũng thay đổi. Ví dụ: Quý vị sống độc thân sau khi chồng/vợ của quý vị qua đời. Ngoài số tiền hưu để dành trong quỹ hưu, nguồn lợi tức duy nhất quý vị nhận được hằng năm là các khoản trợ cấp an sinh xã hội và nguồn tiền này không phải đóng thuế. Gần đây quý vị chính thức kết hôn và người này có thu nhập cao. Cương vị khai thuế của quý vị đã thay đổi sau khi quý vị tái giá; nếu quý vị khai chung hồ sơ thuế, tổng thu nhập chung của hai người sẽ ảnh hưởng đến nguồn trợ cấp an sinh xã hội của quý vị (quý vị có thể phải đóng thuế một phần trên nguồn tiền này) và các nguồn thu nhập khác.
Ngoài ra, ở Hoa Kỳ, luật thuế vụ quy định mọi người, từ trẻ em đến người cao tuổi, khi nhận được một nguồn lợi tức phải đóng thuế (taxable income) đều phải khai thuế. Tuy nhiên, tuổi càng cao, lợi tức quy định khai thuế (filing requirements) cũng sẽ cao hơn. Chẳng hạn, đối với người có cùng cương vị khai thuế độc thân, mức lợi tức phải đóng thuế áp dụng cho người còn dưới 65 tuổi là $8,450 còn đối với những người từ 65 tuổi trở lên, lợi tức quy định phải khai thuế là $9,700, theo năm thuế 2006.
2. Xin cho biết những nguồn tiền nào được xem như lợi tức không phải đóng thuế của người cao tuổi?
Nói chung, quý vị thường phải đóng thuế trên các nguồn lợi tức quý vị nhận được, trừ khi số tiền này được miễn thuế theo luật định.
* Bảo hiểm nhân thọ - Life insurance proceeds: Nếu quý vị có mua một chương trình bảo hiểm cho mình, tiền bảo hiểm nhân thọ công ty bảo hiểm trả cho người thừa hưởng (a beneficiary) thường không phải đóng thuế, trừ khi những điều khoản của hợp đồng bảo hiểm ghi rõ tiền bảo hiểm được giao trả cho quý vị. Điều này hoàn toàn đúng đối với các khoản bồi thường bảo hiểm tai nạn hay bảo hiểm sức khỏe (an accident or health insurance), hoặc theo một hợp đồng bảo hiểm nhân thọ trong đó một phần khoản tiền nhất định sẽ được trả vào một ngày cụ thể cho người được bảo hiểm hay cho thân nhân nếu người được bảo hiểm qua đời trước ngày đó (an endownment contract).
* Tiền lời bán nhà đang ở - Sale of home: Quý vị có thể không phải khai để đóng thuế số tiền lời lên đến nửa triệu mỹ kim khi bán căn nhà đang ở. Trường hợp quý vị là người kết hôn và khai chung hồ sơ thuế, nói chung, số tiền được miễn thuế là $500,000 nếu quý vị hội đủ một số điều kiện khác về quyền sở hữu căn nhà và thời gian cư ngụ trong căn nhà này như một chỗ ở chính. Trường hợp vợ/chồng của quý vị vừa qua đời và quý vị có thể khai thuế với cương vị kết hôn khai chung hồ sơ thuế, tiền lời bán nhà được miễn thuế vẫn là $500,000.
* Các nguồn trợ cấp và phúc lợi khác – Other items: Phúc lợi dành cho các cựu quân nhân từng phục vụ trong quân đội Hoa Kỳ là một trong nhiều ví dụ về nguồn lợi tức miễn thuế của người cao tuổi. Danh sách các nguồn trọ cấp và phúc lợi không phải đóng thuế giới thiệu trong bài: “Các Nguồn Trợ Cấp và Phúc Lợi Không Phải Đóng Thuế Lợi Tức.”
3. Tôi năm nay đã 68 tuổi. Chồng tôi đã qua đời cách nay nhiều năm. Tôi hiện sống chung với con cái không phải lo lắng gì về tiền bạc. Tôi nghe người ta nói, để không bị phạt, tôi cần phải lấy hết tiền ra khỏi quỹ tiết kiệm. Điều này có đúng không?
Nếu quý vị có tiền tiết kiệm trong một trương mục bình thường, quý vị không nhất thiết phải lấy hết tiền ra khỏi trương mục cá nhân của mình. Hằng năm, tiền lãi kiếm được từ tài khoản tiết kiệm cá nhân sẽ đóng thuế như một nguồn lợi tức (câu hỏi số 1 ở trên). Nhưng nếu tiền tiết kiệm của quý vị là tiền tiết kiệm để trong một quỹ hưu, quý vị cần phải lấy tiền ra khi đến tuổi 70.5.
4. Quy định 70 tuổi rưỡi là gì?
Nói chung, những người tham gia chương trình tiết kiệm hưu, hay có mở quỹ hưu IRA (các quỹ hưu này còn gọi là còn gọi là “tax shelter plans”) phải bắt đầu nhận tiền phân phối từ các quỹ hưu này trước ngày 1 tháng 4 của năm theo sau năm người này đủ 70 tuổi rưỡi. Có một số chương trình hưu trí cho phép người tham gia được quyền trì hoãn việc nhận các khoản tiền hưu phân phối đến khi họ chính thức nghỉ hưu mặc dù đã quá 70 tuổi rưỡi. Quy định này không áp dụng cho các quỹ hưu truyền thống IRA. Tất cả các khoản tiền trích hưu sau lần phân phối đầu tiên đều phải thực hiện trước ngày 31 tháng 12 hằng năm cho đến khi toàn bộ số tiền được rút hết.
5. Một người có tiền để dành trong một quỹ hưu mà không rút ra khi đã ngoài 70 tuổi rưỡi có sao không?
Đến tuổi “thất thập cổ lai hy” mà quý vị không rút ít nhất một khoản nhỏ tối thiểu (a minimum required distribution) tiền tiết kiệm để trong quỹ hưu ra để tiêu dùng, quý vị có thể phải đóng loại thuế xa xỉ (excise tax) với tỉ lện 50% trên khoảng chênh lệch giữa mức phân phí hưu tối thiểu và số tiền hưu thực rút.
6. Tôi nay đã 71 tuổi và có một ít tiền tiết kiệm trong quỹ hưu từ thời còn làm việc. Tôi đã không biết phải rút số tiền hưu tối thiểu đầu tiên vào cuối năm vừa qua, như vậy tôi phải làm sao?
Quý vị có thể trì hoãn việc rút khoản tiền hưu tối thiểu đầu tiên trong năm quý vị đủ 70 tuổi rưỡi, nhưng quý vị cần phải rút gấp đôi khoản quy định tối thiểu này trong năm tiếp theo.Nếu quý vị đủ 70.5 tuổi trong năm 2006 và đã không rút khoản tiền hưu tối thiểu theo quy định, trong năm 2007, để không bị phạt, trước ngày 1 tháng 4 quý vị phải tút số tiền hưu tối thiểu đầu tiên, và khoản tiền hưu tối thiểu thứ hai sẽ phải rút ra trước ngày 31 tháng 12 năm 2007.
7. Thông tin về nguồn tiền hưu phân phối dành cho người thọ thuế cao tuổi có thể tìm đọc ở đâu?
Quý vị có thể tìm đọc nguồn thông tin liên quan đến vấn đề này trên ấn bản 590 (Publication 590 – Individual Retirement Accounts). Ngoài ra, mạng thông tin điện tử của Sở Thuế Vụ, địa chỉ www.irs.gov cũng cung cấp nhiều nguồn tài liệu quan trọng liên quan đến chủ đề này. Đối với những trường hợp phức tạp hơn, quý vị có thể tham khảo với luật sư và các chuyên viên cố vấn thuế vụ.