Lời giới thiệu: Từ ngàn xưa, sử dụng bầu rượu và túi thơ thường là thú vui giải trí của giới sĩ phu, các văn nhân thi sĩ Đông phương. Chếch choáng hơi men, họ vừa làm thơ vừa uống rượu ngày đêm, hoặc để thưởng Xuân, hoặc để tiêu sầu khi buồn chán.
Đời nhà Đường bên Trung Quốc, Vương Hàn, một thi sĩ nổi tiếng đã lưu lại hậu thế bài thơ hay “Lương Châu Từ” (bài hát Lương Châu) được dân ta ưa thích và đã có nhiều người dịch ra Việt ngữ. Nội dung bài thơ ngắn này đại ý nói về tâm trạng các người chiến sĩ xa nhà, khi đang ngồi uống rượu ngon, bằng các chén bóng lộn như pha lê và đang muốn uống thêm nhiều rượu nữa, thì chợt nghe các tiếng đàn tỳ bà thôi thúc họ lên ngựa ra đi. Các chiến sĩ ấy nghĩ rằng dù họ có bị say sưa và nằm dài ở trận địa thì cũng chẳng bị ai cười chi và từ xưa đã có mấy người đi trận đã trở về đâu!
Riêng tại Việt Nam chúng ta, các thi nhân cũng thích vui với ma men, đưa rượu vào thơ, sẵn sàng uống rượu, ngâm thơ cho đến khi say túy lúy, mặc cho người đời phiền trách.
Chúng tôi đã sưu tầm một số bài thơ hay về “Rượu và Thơ” dưới đây và chuyển ngữ sang tiếng Anh nhằm cống hiến cho quý vị độc giải thưởng lãm nhân dịp đón mừng Xuân mới.
NGUYỄN HỮU LÝ
Lương Châu Từ
VƯƠNG HÀN
Bồ đào mỹ tửu dạ quang bội
Dục ẩm, tì bà mã thượng thôi
Túy ngọa sa trường, quân mạc tiếu
Cổ lai chinh chiến kỷ nhân hồi
A Short Poem Written
at Luong District
While drinking their choice wine from crystal-shining cups
They were still desiring to drink much more
Suddenly, those sounds of lute urged them to get on horsebacks
If any of them would be dead-drunk and lying stretched out on the battlefield
No sneering at such a scene, please
From time immemorial, who amongst those warriors might come home?
Uống Rượu Tự Vịnh
NGUYỄN CÔNG TRỨ
Trót đà khuya sớm với ma men
Mặc kệ người chê, mặc kệ khen
Ngó lại hàng rào hương cúc lộn
Trông ra cửa sổ bóng trăng chen
Vào vòng cương tỏa chân không vướng
Tới cuộc trần ai áo chẳng hoen
Cứ những ai hay tình thú ấy
Có chăng Bành Trạch với Thanh Liên
A Poem about
Passion for Alcohol
Mistakenly, I have already been passionate for alcohol day and night
Despite both public praises and disdains
Looking back, I saw the chrysanthemum perfume mingling with the fence
Looking out, I saw the light of the moon interpenetrating through the window
Entering the vicious shackles, my feet are not entangled
Getting into the mundane affairs, my clothes are not stained
Whoever has ever enjoyed such alcoholic passions
Perhaps Banh Trach and Thanh Lien, are there?
Say Rượu
TRẦN KẾ XƯƠNG
Đời này thực tỉnh những ai đây?
Ai tỉnh cho ta chịu tiếng say
Buồn ruột cho nên men phải nhắp
Dở mồm nào biết giọng là cay
Bạn cùng quỉ dẫy chi cho bận
Vui với ma men thế cũng hay
Ngất ngưởng hai tay vơ đũa chén
Đố ai đã được cái say này
Drunkenness
Are there any really sober men in this world
Who is the sober one, then, I would accept I am a drunkard
Because of my several jokey problems, I have to drink much alcohol
Due to low sensitive tongues, I cannot tell how much piquant-hot the liquor is!
Is it necessarily busy for me to make friends with dawned-wicked guys?
I would rather enjoy my habitual passion for alcohol
Sitting unstably after getting drunk, I’ll try to grasp bowls and chopsticks with my trembling hands
And I defy someone who could experience such a drunkenness
Nhắp Rượu
NGUYỄN BỈNH KHIÊM
Một mai một cuốc một can câu
Thơ thẩn dù ai vui thú nào
Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn người đến chốn lao xao
Thu ăn măng trúc đông ăn giá
Xuân tắm hồ sen hạ tắm ao
Rượu đến gốc cây ta sẽ nhắp
Nhìn xem phú quý tựa chiêm bao
Alcoholic Sipping
With either a spade or a hoe, and a fishing-rod
I stroll around, even though all have different pleasures
I’m dull, I look for a quiet place
As other smart men, they go to some turbulent areas
I enjoy eating bamboo-shoots in autumn, and bean-sprouts in winter
Taking baths in a lotus lake in spring and in a pond in summer
Alcohol once brought, here, to the foot of this tree, I’ll sip it
Now, I consider both riches and honors nothing but the reveries
Chừa Rượu
NGUYỄN KHUYẾN
Những lúc say sưa cũng muốn chừa
Muốn chừa nhưng tính lại hay ưa
Hay ưa nên nỗi không chừa được
Chừa được nhưng mà cũng chẳng chừa
Giving Up Drinking Alcohol
Anytime after getting drunk, I always like to give up drinking
I wish to quit my drinking passion, however, drinking is my natural hobby
My hobby is so strong that I could not quit it
Evidently, it is possible for me to quit drinking, but I will never do so