Ù TAI
BÁC SĨ NGUYỄN Ý ĐỨC
Ù tai là bất cứ âm thanh nào ở trong tai hoặc đầu như tiếng chuông reo, tiếng xe ầm ầm chạy trong đường hầm, tiếng vo ve như ong bay, tiếng huýt sáo…mà chỉ bệnh nhân nghe thấy.
Có nhiều hình thức ù tai:
- Những tiếng ồn như chuông điện reo trong tai, liên tục với một âm điệu nhắc đi nhắc lại.
- Tiếng ồn ngắt quãng hoặc trùng hợp với nhịp đập của trái tim (Pulsating tintinus)
- Ù tai với tiếng hú, tiếng huýt sáo.
- Ù tai với các tín hiệu bíp bíp như tiếng “bíp bíp” trong tín hiệu truyền tin (morse).
- Ù tai với nhiều tiếng ồn pha trộn, hòa nhịp.
Bệnh nhân ù tai có thể có các triệu chứng như chóng mặt, đau trong tai, nhức đầu, tai như bưng bít đầy đầy.
Trong một số trường hợp, ù tai có thể khiến cho bệnh nhân trở nên khó ngủ, kém tập trung tư tưởng, khó khăn đọc sách báo, giao tiếp với mọi người hoặc khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày.
1.Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân gây ra ù tai chưa được hoàn toàn biết rõ. Sau đây là một số hoàn cảnh đưa tới chứng bệnh này:
-Sau một thời gian dài thường xuyên nghe những tiếng ồn với tần số quá cao là nguyên nhân chính đưa tới ù tai kinh niên.
Chẳng hạn trường hợp các xạ thủ súng cối, người đào hầm mỏ, đục phá đường xá hoặc đôi khi cũng thấy ở người nghe/chơi nhạc khí với âm thanh cao.
Cường độ âm thanh được đo bằng decibels (dB). Các nhà chuyên môn khuyên nên mang vật nhỏ nhét lỗ tai kho âm thanh từ 85 B trở lên. Âm thanh của xe cộ lưu thông vào khoảng 85 dB; máy sấy tóc là 95 dB, máy cắt cỏ 105 dB; máy bay phản lực 100 feet xa là 130 dB; trẻ em la hét là 110 dB. Còn tiếng đồng hồ tích tắc là 20 dB, máy giặt quần áo 70 dB…
- Người tuổi cao thường bị giảm thính giác kèm theo ù tai gây ra do thoái hóa các thành phần cấu tạo tai.
- Bệnh tai trong (Menie`re disease) với chóng mặt, điếc và ù tai và thường là ở một bên tai.
- Các xương nhỏ ở tai trong trở nên cứng.
- Viêm nhiễm tai giữa khiến cho các cục xương nhỏ có sẹo, cọ vào màng ngăn tai giữa-tai trong và tạo ra âm thanh.
- Một vài hóa chất dược phẩm như cafeine, nicotine, aspirin, ibuprofen, thuốc kháng sinh streptomycine, thuốc có chất quinine, thuốc chống trầm cảm, thuốc an thần. Trong trường hợp này, ù tai hết khi ngưng dùng thuốc.
- Nhiều người cho biết khi uống rượu vang đỏ, ăn chocolate cũng gây chứng ù tai ngắn hạn.
- Các bệnh như cao huyết áp, xơ cứng động mạch, u bướu tai và xương đầu, bệnh tiểu đường, thiếu hồng huyết cầu, suy tuyến giáp đều gây ra ù tai trầm trọng và ta cần khám bác sĩ chuyên khoa ngay.
- Hẹp động mạch cổ làm cản trở máu lưu thông cũng gây ra tiếng ồn trong tai.
- Ù tai cũng xẩy ra khi ống tai ngoài bị ráy tai bít kín, âm thanh từ ngoài không vào được tai và tiếng ồn trong tai lại mạnh hơn.
- U nhọt, nhiễm vi trùng tai ngoài.
- Viêm nhiễm xoang mặt hoặc mũi thường gây ra ù tai. Khi hết bệnh thì ù tai cũng hết.
- Dị ứng với phấn hoa, hóa chất.
- Nhiều người có xương hàm không ăn khớp, ngay thẳng cũng hay bị ù tai.
2.Chẩn đoán bệnh
Trong đa số các trường hợp, nguyên nhân gây ra ù tai không biết, vì thế để chẩn đoán, nên tới bác sĩ chuyên môn tai-mũi-họng để được khám xét, thử nghiệm.
Bác sĩ sẽ khám tổng quát, hỏi lịch sử bệnh, hoàn cảnh nào ù tai xuất hiện cũng như xem xét lại các thuốc đang dùng coi có thứ nào gây ra ù tai.
Sau đó bác sĩ sẽ làm mấy thử nghiệm như:
- Chụp x-quang đầu để coi xem các thành phần của tai có bị tổn thương hoặc có bất thường ở xương sọ. Đôi khi cũng cần làm thêm các thử nghiệm cao cấp hơn như MRI, CT scan.
- Thực hiện thính lực đồ (audiogram) để đo khả năng nghe và phân biệt các âm thanh, tiếng nói.
Ngoài ra, còn các phương thức để đo lường mức độ hoặc che đậy tiếng ù ù trong tai.
3.Điều trị
Điều hơi không vui cho bệnh nhân là chứng ù tai không chữa dứt được. Tuy nhiên một số phương thức có thể giúp bệnh nhân bớt khó chịu vì tiếng vo ve trong đầu.
- Xin bác sĩ khám xem có thay đổi bất thường các cấu trúc trong ống tai cũng như lấy hết ráy tai vì nhiều ráy cũng có thể gây ra tiếng ù tai.
- Hỏi bác sĩ coi lại thuốc mình đang uống có thuốc nào gây ra tác dụng ù tai thì thay thế hoặc ngưng ngay thuốc đó.
- Bớt dùng muối vì muối tăng huyết áp và làm tai ù nhiều hơn.
- Nhiều người cảm thấy giảm ù tai khi nghe âm nhạc nhẹ hoặc tiếng nước chẩy để che lấp tiếng ồn trong tai.
- Nhiều người điếc cũng hay bị ù tai. Mang trợ thính cụ để nghe rõ thì ù tai cũng hết.
- Masker là những dụng cụ điện tử nhỏ phát ra tiếng ồn để lấn át ù tai.
Nguyên tắc của dụng cụ này là tạo ra âm thanh cùng tần số với tiếng ù trong tai bệnh nhân, nhờ đó bệnh nhân sẽ nghe âm thanh này thay vì tiếng rầm rì thác đổ, tiếng phi cơ phản lực bay.
Theo các nhà chuyên môn, 60% bệnh nhân thỏa mãn với các masker này. Cũng có masker đặt trên gối giúp bệnh nhân không bị ù tai và ngủ ngon.
- Hoặc áp dụng mẹo sau đây:
- Che tai với hai bàn tay úp , ngón tay hướng về phía sau.
- Các ngón tay chạm nhau-Đầu ngón tay chỏ đè lên đầu ngón tay giữa đối diện.
- Dùng đầu ngón tay chỏ bật lên bật xuống đầu ngón tay giữa bàn tay kia để tạo ra âm thanh giống như tiếng trống kêu. Lập đi lập lại bốn năm chục lần, hy vọng âm thanh này làm át tiếng ù trong tai.
Nhiều người cảm thấy bớt ù tai khi dùng nước triết cây ginkgo để tăng máu lưu thông tới não trong vài tháng và thấy bớt ù tai. Có bệnh thì vái tứ phương mà!!!
Khi biết rõ nguyên nhân gây ra ù tai, điều trị các nguyên nhân cũng giảm được ù tai.
Mới đây, vài dược phẩm chữa bệnh nhức nửa đầu migraine như gabapentin (Neurontin) và acamprosate (Campral), thuốc an thần alprazolam (Xanax) được mang ra thử nghiệm và có kết quả tốt đối với một số bệnh nhân.
Hiện nay, các nhà y khoa học đang tìm hiểu hơn về chứng ù tai cũng như thử các phương thức chữa trị mới. Người ta đã nói tới đưa các luồng điện cường độ yếu vào tai trong để “chấn áp” ù tai hoặc áp dụng các phẫu thuật để chữa dứt chứng ồn ào trong đầu, trong tai.
4.Sống với Ù tai
Ở đời, có những hoàn cảnh ngang trái, những bệnh tật vô phương cứu chữa thì bệnh nhân cần “sống chung hòa bình” với khó khăn đó. Ù tai là một trong những khó khăn đó.
- Nên thư giãn tinh thần tránh các cơn lo âu sầu muộn hoặc bực tức căng thẳng để giảm thiểu ù tai.
- Tránh dùng các chất kích thích có thể gây ra ù tai như cà phê, rượu, thuốc lá.
- Ngủ nghỉ đầy đủ và tránh để cơ thể khỏi bị mệt mỏi
- Ngủ với gối đầu hơi cao hơn thường lệ có thể làm giảm nghẹt mũi nhờ đó ù tai sẽ giảm theo.
- Thường thường ù tai xuất hiện buổi tối khi đi ngủ, trong phòng yên tịnh. Nên lợi dụng tiếng động tích tắc của đồng hồ, tiếng nhạc nhè nhẹ để che lấp tiếng ồn trong tai.
- Tránh tiếp xúc với tiến động quá cao để tai khỏi bị tổn thương thêm. Mang dụng cụ bảo vệ tai khi thấy cần.
- Học cách đối phó với tiếng ồn trong tai. Bệnh nhân sẽ học cách nhận ra rủi ro đưa tới ù tai rồi tìm cách loại trừ hoặc “tảng lờ” tiếng ồn đó.
Và đừng lo lắng nhiều về tiếng ù trong tai vì nó không quá nguy hiểm như nhiều người nghĩ.
Bác sĩ Nguyễn Ý Đức
www.bsnguyenyduc.com