THANH THIẾU NIÊN
DÙNG CẦN SA
BÁC SĨ NGUYỄN Ý ĐỨC
Trong cuộc bầu cử chức vụ tổng thống Hoa kỳ cũng như Thượng Viện và Hạ Viện liên bang ngày 6 tháng 11, có thêm hai tiểu bang Connecticut và Massachusetts đã hợp thức việc dùng cần sa trong mục đích y học. Như vậy là hiện nay có 18 tiểu bang Hoa Kỳ và Washington D.C. cho phép dùng cần sa để trị bệnh. Trước sự việc này, nhiều bậc phụ huynh cảm thấy e ngại vì con em mình sẽ có thêm cơ hội để hút cần sa.
Tại nhiều quốc gia, trẻ em bắt đầu thử với cần sa ngay từ khi còn ở lớp 8, lớp 10. Trẻ em ghiền dễ đưa tới những hành động vô ý thức, những tổn thương cơ thể do tai nạn hoặc dính líu vào hành động tình dục không muốn và không an toàn. Chúng cũng hay mang vũ khí nhỏ và hay đánh lộn hơn là trẻ không dùng cần sa.
Sớm khám phá để hỗ trợ, cứu giúp là điều cần thiết ngõ hầu tránh được những hậu quả không tốt cả về thể xác, tâm thần và xã hội cho con trẻ.
1. Những dấu hiệu dùng cần sa ở tuổi trẻ
Trẻ em dùng cần sa đều rất dễ dàng nói dối để phủ nhận có vấn đề khi cha mẹ căn vặn. Nhiều khi nói chỉ hút chứ không hít vào. Cho nên các bậc cha mẹ đều cần đề cao cảnh giác, để ý những dấu báo hiệu dùng thuốc ở con mình.
Dấu hiệu sớm nhất thường là thay đổi thái độ và hành động của chúng.
Học hành đang chăm chỉ tiến bộ, trở thành chểnh mảng, có điểm xấu, hay trốn học hoặc đi học trễ, bị đuổi; tính tình thay đổi, kém tập trung, mau quên.
Tác phong bất thường có thể là tự cô lập, thu mình không giao tiếp với ai, buồn rầu, cáu gắt với anh chị em trong nhà, bỏ những giải trí thường ưa thích, đôi khi ăn cắp vặt để có tiền mua thuốc.
Các em ăn ngủ thất thường, hay than phiền chóng mặt, mệt mỏi, bước đi không vững, mắt đỏ hoe. Nhiều em trở nên hoang tưởng, hoảng hốt một cách vô cớ. Trên quần áo, trong phòng ngủ có mùi cần sa.
2. Những nguy cơ đưa đến tuổi trẻ dùng cần sa
Hầu hết người dùng cần sa đều nói là để có cảm giác thoải mái và yêu đời. Với trẻ em thì có rất nhiều lý do khiến các em hút rồi ghiền cần sa.
-Nhiều em thấy người khác hút, tò mò thử coi xem sao, sau nhiều lần thấy thích rồi thành thói quen và ghiền.
-Có em thì bị bạn bè ép dụ hoặc tình nguyện dùng khi muốn được chấp nhận vào băng nhóm.
-Nhiều khi các em dùng vì sống trong gia đình có người ghiền rượu, thuốc ma túy.
-Các em dùng để giải tỏa buồn bực, khó khăn xảy ra trong gia đình như bố mẹ bất hòa, vắng mặt thường xuyên, tính tình bất nhất lúc khó khăn lúc buông thả.
-Các em gặp trở ngại trong việc học, không được hướng dẫn cho tương lai, trốn học.
-Có nghiên cứu cho thấy gene di truyền cũng có vai trò trong việc dùng cần sa và các thuốc khác.
3. Tác dụng của cần sa
Cần sa có tác dụng khác nhau trên cơ thể tùy theo cách dùng, có dùng chung với rượu hay các thuốc khác, nhất là có chứa nhiều hay ít hoạt chất cannabinol.
Có cháu sau khi dùng trở nên như mất cảm giác, tê dại. Nhưng đa số lại thấy tinh thần lên cao do đó có chuyện lạm dụng. Cháu cười nói huyên thuyên nhưng không gẫy gọn, mạch lạc. Chúng như bị thu hút bởi những cảm giác, âm thanh, mùi vị thông thường và thấy những sự việc vụn vặt trở nên hấp dẫn, khêu gợi. Với các cháu, khái niệm về không gian không còn, chúng như bị phân đôi và thời gian như lắng đọng, chậm lại.
Các cháu cảm thấy khát nước và đói. Tim tăng nhịp đập, miệng khô, đi đứng nghiêng ngả mất thăng bằng, cử động chậm chạp, cặp mắt đỏ ngầu, con ngươi mở to. Huyết áp lên cao, nhất là khi dùng cần sa chung với các thuốc kích thích khác hay với rượu.
Sau đó khoảng vài ba giờ thì triệu chứng phai lạt dần và người phi thuốc cảm thấy rã rượi rồi đi vào giấc ngủ triền miên.
4. Diễn biến sự lạm dụng
Cũng như đối với các hóa chất có thể lạm dụng khác, người dùng cần sa sẽ trải qua mấy giai đoạn:
-Nghe nói cần sa làm tinh thần phấn khởi, yêu đời, nên muốn thử cho biết.
-Sau vài lần thử thấy hay hay, hấp dẫn bèn thử nữa.
-Ám ảnh với cảm giác thích thú kích động bèn dùng thường xuyên hơn và dùng mọi thủ đoạn để có thuốc.
-Giai đoạn cuối là dùng bất cứ thuốc nào khác thay thế để thỏa mãn cảm giác mong muốn.
Đó là điểm nguy hại vì khởi đầu từ cần sa các cháu có thể đi tới nghiện các loại thuốc khác độc hại hơn như là hồng phiến, bạch phiến, rượu mạnh, các hóa chất kích thích tâm thần khác.
5. Để ngăn ngừa con em dùng cần sa
Thực ra không có phương cách toàn hảo nào để ngăn ngừa việc con người mắc vào các tật ghiền, nghiện ngập. Hơn nữa thuốc gây nghiền lại hiện diện khắp nơi, tương đối mua dễ dàng lại luôn luôn quyến rũ người không có nghị lực, không có quan niệm sống lành mạnh.
Cho tới nay, chưa có dược phẩm nào để chữa người nghiền cần sa, ngoại trừ cố vấn, đối thoại, giải thích.
-Sự hỗ trợ của gia đình, bạn bè đóng vai trò rất quan trọng.
-Điều cần là cha mẹ phải sống gần gũi với con cái, hỗ trợ, theo dõi sinh hoạt hàng ngày của con mình.
-Bắt đầu nói chuyện với con cái về ảnh hưởng không tốt đối với sức khỏe của cần sa và các loại thuốc gây nghiền ngay khi còn bé.
-Cho con cái hay là chúng có thể thảo luận các vấn đề khó khăn với mình bất cứ lúc nào và trong tinh thần cởi mở, hiểu biết.
-Luôn luôn đề cao cảnh giác: khi nghi là con cái dùng cần sa thì phải hành động ngay để cứu chữa.
-Đừng ngần ngại do dự khi thấy cần sự giúp đỡ các nhà chuyên môn về ghiền hút.
-Có nhiều chương trình phục hồi dành riêng cho giới trẻ nghiện ngập. Nơi đây các em sống hoàn toàn nhịn thuốc đồng thời học hỏi cách thức đối phó với các vấn đề khó khăn về cảm xúc, hành vi, thể xác gây ra do cần sa.
-Quan trọng hơn cả là chính các em phải ý thức được vấn đề và muốn thay đổi.
Kết luận
Vấn đề dùng cần sa trong trị bệnh đang còn được tranh luận. Phe ủng hộ cũng nhiều mà phe chống đối cũng không phải là ít. Nhưng việc dùng cần sa để trở thành ghiền của các em thiếu niên đang là một vấn nạn cho nhiều gia đình và xã hội. Việc con cái dùng cần sa hoặc các chất gây ghiền khác là mối quan tâm lớn của các bậc làm cha mẹ.
Tại nhiều quốc gia, trẻ em bắt đầu thử với cần sa ngay từ khi còn ở lớp 8, lớp 10. Trẻ em ghiền dễ đưa tới những hành động vô ý thức, những tổn thương cơ thể do tai nạn hoặc dính líu vào hành động tình dục không muốn và không an toàn. Chúng cũng hay mang vũ khí nhỏ và hay đánh lộn hơn là trẻ không dùng cần sa.
Khám phá ra sớm để hỗ trợ, cứu giúp là điều cần thiết ngõ hầu tránh được những hậu quả không tốt cả về thể chất lẫn tâm thần và xã hội cho con trẻ.