ĐẤU ĐÁ CHÍNH TRỊ TIẾP DIỄN
GIỮA LÚC KINH TẾ LAO ĐAO
VIỆT LONG
“Chưa bao giờ xã hội Việt Nam đối diện với nhiều chuyển biến đến thế, những chuyển biến làm suy yếu sự lãnh đạo của đảng Cộng sản và đe doạ toàn bộ chế độ chính trị”. Một cựu đại biểu Quốc hội CSVN nói với hãng thông tấn Pháp AFP.
Việc bắt giam những “tỷ phú ngân hàng” hàng đầu tại Việt Nam phản ảnh cuộc tranh chấp quyền lực giữa những người Cộng Sản cai trị, mà đề tài là câu hỏi “làm cách nào giải quyết những vấn đề kinh tế ngày càng sâu nặng.
Giới chuyên môn nêu nhận định trên.
Nhà tỷ phú thích khoa trương Nguyễn Đức Kiên, thường được người Việt Nam gọi là “Bầu” Kiên, là một cổ đông trong nhiều cơ sở tài chính lớn nhất của Việt Nam và là người sáng lập Asia Commercial Bank hay ACB, Ngân hàng thương mại Cổ phần châu Á.
Ông Kiên bị công an đến nhà bắt giữ hôm thứ Hai 20/08. Sau đó ba ngày nguyên tổng giám đốc Ngân hàng ACB Lý Xuân Hải cũng theo chân ông Kiên vào nhà giam.
Việc bắt giữ “đại gia” nay bị coi là “tội phạm kinh tế” không được công bố một cách rõ ràng, đã gây hoảng loạn cho thị trường, quét đi 5 tỉ đô la trị giá của thị trường chứng khoán, châm ngòi cho một cuộc “tháo chạy” hàng loạt, khi các trương chủ ký thác ùn ùn kéo nhau vội vã rút hằng trăm triệu đô la ra khỏi Ngân hàng ACB.
* Đấu đá tranh giành quyền lực
Tuy vây, “Mối quan ngại to lớn hơn nằm ở nguy cơ bất ổn chính trị… Việc bắt giữ Nguyễn Đức Kiên có thể mang ý nghĩa của sự bất hoà ngày càng gia tăng giữa những nhân ở thương từng và các phe phái chính trị”.
Một bài viết của công ty Stratfor, một công ty tư nhân chuyên điều tra tin tức mật về địa lý
chính trị, kinh tế, xã hội khắp thế giới, đưa ra nhận định như trên.
Người đàn ông mê bóng tròn “Bầu” Kiên, nhà tài chính 48 tuổi mà người ta dễ nhận ra ngay với mái tốc bạc để rối bù, được công chúng biết đến như người có mối quan hệ thân cận với Thủ tướng CSVN Nguyễn Tấn Dũng và con gái của Thủ tướng, một nhà kinh doanh ngân hàng tốt nghiệp từ ngành giáo dục của Thuỵ Sĩ.
Từ thập niên 1990 khi Việt Nam mở cửa kinh tế, quyền hành đã chuyển từ Đảng Cộng Sản sang Nhà nước – và từ khi lên vị trí đứng đầu chính phủ vào năm 2006, ông Dũng được coi là vị Thủ tướng nhiều quyền lực nhất trong chế độ CSVN từ trước tới nay.
Ông Dũng hồi năm ngoái lại được Đại hội Đảng CSVN bầu cho nhiệm kỳ 5 năm thứ nhì trong chức vụ này.
Ngay sau khi tái nhiệm, ông Nguyễn Tấn Dũng đã sử dụng quyền hành Thủ tướng, hăng hái thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, noi gương phát triển theo kiểu tập đoàn công nghiêp-kinh tế kiểu Nam Hàn, dựa trên những tập đoàn công ty quốc doanh để đẩy mạnh đà tăng trưởng.
Trong thời gian đầu Việt Nam đã vọt lên mức tỉ lệ tăng trưởng trên 7%, nhanh chóng trở thành nơi được các nhà đầu tư ngoại quốc ưa chuộng nhất, trong số đó có công ty ngân hàng toàn cầu khổng lồ Standard Chartered, chiếm 15% cổ phần ngân hàng thương mại châu Á ACB.
Tuy nhiên với đà tăng trưởng kinh tế trong nửa đầu năm nay chỉ được 4,4% so với cùng thời gian năm ngoái, đầu tư trực tiếp từ nước ngoài đã giảm gần 30%, trong khi nợ xấu độc hại trong hệ thống ngân hàng mong manh lên tới mức báo động, theo thông cáo của Ngân hàng Nhà nước CSVN.
Những thông tin về một nền kinh tế trì trệ cũng kéo theo những lời lẽ chỉ trích nhắm vào cá nhân ông Nguyễn Tấn Dũng ngày càng gia tăng.
“Chưa bao giờ xã hội Việt Nam đối diện với nhiều chuyển biến đến thế, những chuyển biến làm yếu đi nền lãnh đạo của đảng Cộng sản và đe doạ toàn bộ chế độ chính trị”. Một cựu đại biểu Quốc hội CSVN không muốn nêu tên nói với AFP.
Nhà dân cử của chế độ CS này nói tiếp: “Một số người lãnh đạo Đảng mất kiên nhẫn. Họ
cảm thấy nay là lúc phải hành động để loại trừ những mối đe doạ đó, hầu chiếm lại lòng tin của quần chúng”.
Trong một bài xã luận nghiêm khắc hôm thứ năm (23 tháng 8, 2012), Chủ tịch CSVN Trương Tấn Sang- một trong những đối thủ chính trị của ông Dũng – viết rằng “Việt Nam đang nằm dưới áp lực không phải không đáng kể vì những xí nghiệp Nhà nước đổ vỡ”.
Ông Sang chỉ trích “sự xuống dốc về lý tưởng chính trị cùng sự suy đồi về tinh thần và lối sống” của các viên chức – một nhát quét nhắm vào những tý phú giàu sang như người sử dụng xe Roll Royce Nguyễn Đức Kiên – và ông Sang kêu gọi cải tổ kinh tế song song với biện pháp chống tham nhũng.
“Một hiệp đấu đá chính trị mới đã khởi sự. Chiến trường mới nay là cải tổ kinh tế và sự liêm chính trong khu vực quốc doanh cùng với lĩnh vực ngân hàng, nhổ tận gốc nạn tham nhũng lan tràn vẫn cố thủ vững chắc xưa nay.”
Chuyên gia kỳ cựu về Việt Nam Carl Thayer nói: “Ông Sang và Tổng bí thư đảng CSVN Nguyễn Phú Trọng nay đang lặp lại một điệp khúc cũ kỹ nhưng vẫn đúng mãi, rằng tham nhũng là một trong những mối đe doạ chính yếu đối với tính chính đáng của hệ thống độc đảng của Việt Nam”.
Sự bất mãn của quần chúng trước nạn viên chức tham nhũng đã nổi lớn lên trong nhiều lần phản đối đi kèm với sự sử dụng bạo lực diễn ra trong năm nay.
Trường hợp một nông dân phải dùng vật nổ tự chế tạo để chống lại hành động cưỡng bách trục xuất của viên chức địa phương tham nhũng đã chiếm những trang đầu báo chí hồi tháng giêng.
Chuyên gia Thayer nêu lên ý nghĩa đáng chú ý của một quyết định trước đây trong tháng này nhằm dỡ bỏ quyền kiểm soát của Thủ tướng chính phủ đối với Uỷ ban Chỉ đạo chống tham nhũng, và chuyển giao quyền đó lại cho Đảng Cộng Sản.
Ông Dũng trước đó đã chịu áp lực vì những vụ tai tiếng tham những trong các công ty quốc doanh do chính ông nâng đỡ trên bước đường thăng tiến, và năm 2010 đã buộc lòng phải nhìn nhận trách nhiệm cá nhân về đại công ty công nghiệp đóng tàu Vinahsin của Nhà nước.
Công luận tuy không trông đợi những biện pháp đối với ông Kiên sẽ buộc ông Dũng phải từ chức, nhưng sẽ còn thêm nhiều “đồng minh” của thủ tướng có thể đang trong tầm ngắm. Giới quan sát dự đoán điều này.
“Bầu” Kiên “có thể là mục tiêu giàu có và nổi bật nhất”, tính đến lúc này; nhưng ông ta không phải là người đầu tiên, cũng không là kẻ cuối cùng. Giáo sư Carl Thayer của đại học New South Wales, Austra-lia, nhận xét.
Trong một động thái mà giới chuyên gia cho là để tự vệ, Thủ tướng CSVN Nguyễn tấn Dũng ca ngợi công an đã nỗ lực điều tra tham nhũng trong cuộc cải tổ ngân hàng, và kêu gọi trừng trị các thủ phạm “dù đó lá ai chăng nữa”.
(Source: AFP)