ĐẢNG CSVN
ĐƯA VIỆT NAM ĐI VỀ ĐÂU?
(Ngọc Trân, 20.12.2010)
Tuy mô hình CNXH thực tế đã áp dụng ở nhiều nước trên thế giới, nhưng không mang lại kết quả, và ở Việt Nam, sau bao nhiêu năm xây dựng CNXH, chưa ai nhìn thấy CNXH là gì. Trong khi các lãnh đạo đảng hàng đầu cũng không thể giải thích được CNXH mà chúng ta đang đi tới nó có hình thù như thế nào, thế nhưng ĐCSVN nhất định đưa cả nước tiến lên CNXH. Điều này đã khiến cho các tầng lớp nhân dân Việt Nam lo ngại, rằng CNXH là không có thật, do Việt Nam đã mất mấy chục năm “tiến lên CNXH” mà vẫn không thấy tới.
*“Kinh tế thị trường” hay “định hướng XHCN”?
Khái niệm “Định hướng XHCN” đã được gán ghép vào hầu hết các cụm từ liên quan đến chính trị, văn hóa, xã hội…như: “xã hội XHCN”, “nhà nước pháp quyền XHCN”, “dân chủ XHCN”, “công nghiệp hiện đại theo định hướng XHCN”, “định hướng XHCN” còn được ghép vào nền kinh tế ở VN, trở thành “kinh tế thị trường theo định hướng XHCN”, và ĐCS cho rằng đây là khám phá mới, một sự sáng tạo của đảng.
Theo định nghĩa, kinh tế thị trường là nền kinh tế tự do, được vận hành theo quy luật cung cầu của thị trường và là nền kinh tế lấy kinh tế tư nhân làm chủ đạo. Ngược lại với kinh tế thị trường, kinh tế XHCN là nền kinh tế chỉ huy, do chính phủ trung ương điều khiển và kinh tế XHCN chỉ có sở hữu nhà nước và sở hữu hợp tác xã, không hề có sở hữu tư nhân như nền kinh tế thị trường. Và do vậy, khái niệm “kinh tế thị trường” và “XHCN” là hai khái niệm trái ngược nhau, nên không thể đi cùng với nhau.
Các lãnh đạo đảng cho rằng, sau đổi mới, đất nước phát triển là nhờ “kinh tế thị trường định hướng XHCN”. Ông Nông Đức Mạnh đã phát biểu: “Về tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong sự nghiệp đổi mới, phát triển đất nước. Sau 20 năm đổi mới, nước ta đã chuyển đổi thành công từ thể chế kinh tế kế hoạch hóa tập trung quan liêu, bao cấp trước đây sang thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”.
Trái với quan điểm của ông Nông Đức Mạnh, GS Trần Phương nói rằng đổi mới ở VN chính là quay trở lại nền kinh tế thị trường mà VN đã từ bỏ: “Ông phải trung thực với chính ông. Tôi nói là khi chúng ta đổi mới là chúng ta lùi lại. Lùi lại chế độ tư hữu, lùi lại nền kinh tế thị trường, từ bỏ cái mô hình CNXH do Mác phác thảo ra”.
Cùng quan điểm với GS Trần Phương, TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, cho rằng Việt Nam phát triển là do chuyển sang “kinh tế thị trường” chứ không phải nhờ cái “định hướng XHCN”. TS Trần Đình Thiên đã nói: “Có lẽ trong 25 năm vừa rồi, cái điều chúng ta đạt được quan trọng nhất là thị trường, là chuyển sang thị trường chứ không phải giữ cái định hướng XHCN. Bây giờ phải nhìn nhận thẳng thắn như vậy. Thế thì đến bây giờ chúng ta nhìn lại cái công thức phát triển ấy là kinh tế thị trường định hướng XHCN, là nên được hiểu như thế nào cho nó rõ ràng? Nếu không minh bạch chỗ này, không rõ ràng chỗ này thì có thể là cái đoạn đi tới của ta gặp vấn đề.
Có lẽ mấy điểm không rõ ràng về mặt khái niệm, mà cái khái niệm này là khái niệm cơ bản để thiết kế ra đường lối phát triển. Đây là thời điểm mà tôi nghĩ rằng bàn cương lĩnh là bàn đến khái niệm lớn, những cái định hướng lớn cho một đường lối phát triển thì có mấy điểm tôi thấy mấy cái điểm chưa rõ ràng là thế này. Thứ nhất chúng ta đều biết đó là định hướng XHCN, nói thế thôi nhưng mà XHCN ngày xưa có được định nghĩa đâu cho rõ được, bởi vì nó gắn với cơ chế kế hoạch hóa tập trung. Thế còn định hướng XHCN mà nó gắn với thị trường là không rõ”.
TS Trần Đình Thiên cho rằng, sở dĩ đảng đưa cái “định hướng XHCN” vào trong “kinh tế thị trường” là do vẫn còn nuối tiếc, chưa muốn VN trở thành kinh tế thị trường. Ông Thiên đã nói:“Khi mà chúng ta đưa định hướng XHCN vào, đưa cái khái niệm gọi là lực lượng chủ đạo trong kinh tế thị trường vào thì cái đấy nó hàm một cái ý tứ ở bên trong đấy, tức là chúng ta không muốn chấp nhận thị trường. Nó có một cái nuối tiếc, không muốn, từ từ thôi, càng chậm càng tốt. Cố gắng phanh hãm lại và như thế có lẽ rằng là cái cuộc chơi thị trường không bao giờ có thể phát triển”.
*Đảng đại diện cho ai?
Một quan điểm khác trong dự thảo cương lĩnh đã gây tranh cãi, đó là: ĐCSVN cho rằng, đảng vẫn còn đại diện cho giai cấp công nhân và nhân dân lao động. Trong dự thảo cương lĩnh có đoạn: “Đảng Cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam; đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của dân tộc”.
Trong một lần đến thăm công nhân ở mỏ than Quảng Ninh hồi tháng 3 năm nay, TBT Nông Đức Mạnh một lần nữa đã nhấn mạnh: “Đảng ta là đảng của ai? Đảng là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam, đại diện đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động và của dân tộc. Các đồng chí nằm trong lực lượng tiên phong đó, một lực lượng nòng cốt, lực lượng của liên minh công nông. Các đồng chí là nền tảng của toàn bộ khối đại đoàn kết của toàn dân tộc, thì đây chính là chỗ dựa nền tảng vững chắc của đảng nhất của đảng để lãnh đạo cách mạng đất nước ta. Mong các đồng chí phát huy tốt, xây dựng tốt, thì phải hiểu hết tính chất, giai trò của giai cấp công nhân của chúng ta”.
Phản bác lại quan điểm này, TS Lưu Bích Hồ, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược chính sách, thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cho rằng, đảng đã không còn đại diện cho giai cấp công nhân và nhân dân lao động: “Nền tảng xã hội của chúng ta là gì? Đảng ta đang dựa vào nền tảng xã hội gì? Kinh tế thì nói là quốc doanh, chủ đạo, tư nhân, vậy nền tảng xã hội, chính trị của chúng ta là gì? Liên minh giai cấp công nhân, nông dân với trí thức, đó là nền tảng xã hội chứ gì?
Bây giờ tôi xin hỏi: giai cấp công nhân của chúng ta bây giờ thế nào mà các ông bảo rằng là lãnh đạo? Chúng ta có dựa được giai cấp công nhân không? Mà giai cấp công nhân đang khốn nạn đây. Lãnh đạo xã hội làm sao mà lãnh đạo được? Quốc hội có dựa vào giai cấp công nhân không? Đảng có dựa vào giai cấp công nhân không? Cái đó nói mồm thế thôi chứ thực tế không có.
Chúng ta có dựa vào giai cấp nông dân không? Nông dân khổ như thế, khó khăn như vậy. Tôi hoàn toàn đồng ý với anh là cái sai lầm lớn là đầu tư kém vào nông nghiệp và nông thôn, mặc dù có rất nhiều nghị quyết. Khi chúng ta khủng hoảng vừa rồi, chúng ta mới thực sự thấy vai trò của nông nghiệp và nông thôn, nông dân. Chứ còn bình thường mà nói, để ý gì bao nhiêu đến nông dân và nông thôn. Nói như vậy chứ có phải là chỗ dựa thật vững chắc của đảng đâu?
Đảng ta có dựa vào trí thức không? Cũng không luôn. Thế là ba cái anh mà đã viết ra trong văn kiện, để là chỗ dựa nền tảng xã hội và chính trị của chúng ta đấy, chúng ta không dựa được, đúng không. Chúng ta nói mà chúng ta không làm được. Thế còn một nền tảng nữa rất quan trọng, đó là doanh nhân. Thế thì chúng ta dựa vào doanh nhân loại nào? Đâu có dựa vào doanh nhân tư nhân? Chúng ta dựa vào các ông đại gia đấy chứ. Mà đại gia đó còn lớn hơn nhà nước, là quốc doanh. Đấy, chỗ dựa của chúng ta là như thế”.
Cùng quan điểm với TS Lưu Bích Hồ, bà Dương Thu Hương, nguyên Phó Thống đốc NHNN đã nói, thực trạng đời sống của công nhân và nhân dân lao động ngày càng bị áp bức, bóc lột. Bà Hương cho biết: “Khoảng cách giữa người giàu và người nghèo ngày càng giãn rộng ra, ngày càng trầm trọng, chứ không phải được thu hẹp lại. Không phải là chênh lệch giữa các vùng, các miền còn lớn, mà trong này (văn kiện) không hề nói tới khoảng cách chênh lệch giàu nghèo. Và bây giờ hình thành nên những nhà tư sản đỏ. Còn dân nghèo, tôi cũng được vinh dự mấy năm ở quốc hội được tiếp ruộng với nông dân, tôi thấy họ quá khổ, quá bị áp bức bóc lột luôn. Hơi một tí bị tù, hơi một tí bị thế nọ, thế kia, và đất đai bị tước đoạt luôn.
Ba mươi Tết, tôi nhớ có một ông thương binh gọi điện cho tôi: Đến giờ này họ còn đuổi tôi ra khỏi nhà để họ giải phóng mặt bằng. Tôi phải gọi điện cho đồng chí bí thư dưới tỉnh mà tôi làm đại biểu: Anh ơi, có gì đấy, anh để cho qua Tết đi, anh đừng làm như thế này, đến Tết mà, người ta thương binh, người ta ăn Tết ở đâu. Như vậy là ông ta không nói gì cả. Nhưng mà sáng hôm sau, anh thương binh đó gọi điện cho tôi: Chị Hương ơi, nó đã trói tôi như một con chó, nó quẳng ra giữa đường và đất đai tôi nó đã tịch thu. Tôi nói thật, mà người ta thương binh, chứ không phải là một dân thường, cái điều đó tôi rất là đau, và tôi cảm nhận rằng, bao nhiêu năm, bao nhiêu người hy sinh chiến đấu để được cái ngày hôm nay, nhưng mà bây giờ người ta cư xử với những người cống hiến cho nền độc lập của đất nước này như thế, tôi đau vô cùng, nhưng tôi không làm gì được”.
*CNXH sụp đổ là cơ hội cho VN
Trong “Dự thảo cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH”, BCH Trung ương Đảng đã viết: “Chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ là một tổn thất lớn đối với phong trào cách mạng thế giới”.
Quan điểm trên đã được TS Võ Đại Lược, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính trị Thế giới, nói rằng, CNXH sụp đổ là “cơ hội” cho Việt Nam, thay vì “tổn thất”. TS Võ Đại Lược đã nói: “Rất nhiều quan điểm khó có thể chấp nhận. Ví dụ đánh giá về CNXH sụp đổ là một tổn thất hết sức to lớn v.v… Thế không thấy nó là một thời cơ à? Nếu như cái mô hình CNXH Xô-Viết không sụp đổ thì liệu chúng ta có đổi mới không? Tôi chắc là không có! Đó là thời cơ chứ không phải chỉ là tổn thất. Cho nên đánh giá không đúng”.
Về sự sụp đổ của các nước XHCN trên thế giới, TBT Nông Đức Mạnh đã phát biểu: “Chúng ta tự hào và vui mừng về thắng lợi của sự nghiệp xây dựng CNXH ở Liên Xô và các nước XHCN khác. Đồng thời không khỏi đau buồn trước những biến cố diễn ra vào thập niên cuối cùng của thế kỷ 20, ngay chính trên quê hương của Cách mạng Tháng Mười, dẫn đến sự tan rã của Nhà nước Liên Xô đồng thời với sự tan rã của nhiều nhà nước XHCN khác ở Đông Âu, kéo theo thoái trào tạm thời phong trào cộng sản và công nhân quốc tế. Song, CNXH trên thế giới đã không cáo chung vào cuối thế kỷ 20 như các thế lực thù địch từng mơ tưởng”.
Trong khi Đảng CSVN nuối tiếc về sự sụp đổ của các nước XHCN trên thế giới, và vẫn giữ quan điểm phê phán sự “thối nát”, “áp bức”, “bóc lột” của CNTB, thế nhưng chính Việt Nam đang đi theo con đường TBCN. TS Võ Đại Lược cho biết: “Đánh giá CNTB là bản chất bóc lột, áp bức các dân tộc v.v…nhưng không thấy cái sự điều chỉnh, cái sự phát triển của nó à? Nó có khủng hoảng, nhưng nó có điều chỉnh, nó có phát triển và có những mảng tiến bộ và rất tiếc Trung Quốc cũng đang đi theo con đường TBCN mà nó gọi là XHCN đặc trưng Trung Quốc, nhưng mà người ta nói rằng nó đang đi theo TBCN.
Và rất nhiều điểm Việt Nam chúng ta đây cũng du nhập kinh tế thị trường của CNTB, chúng ta không nên xem họ là thối nát v.v…và đánh giá như vậy cũng có nghĩa là những đánh giá này trái ngược với công cuộc đổi mới của chúng ta. Vậy chúng ta phát triển kinh tế để làm gì, chúng ta chơi với Tây để làm gì? Chúng ta đổi mới bậy bạ à? Đánh giá như vậy là có hại cho công cuộc đổi mới”.
*Không có CNXH, Việt Nam cũng có độc lập!
Một lập luận khác mà giới trí thức và là đảng viên cao cấp đã phản bác tại hội thảo này, đó là, đảng luôn luôn cho rằng nhờ có CNXH, Việt Nam mới có độc lập, cho nên độc lập dân tộc phải gắn liền với CNXH.
Trong dự thảo cương lĩnh, BCH Trung ương Đảng một lần nữa đã nhấn mạnh: “Độc lập dân tộc là điều kiện tiên quyết để thực hiện chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa xã hội là cơ sở bảo đảm vững chắc cho độc lập dân tộc. Xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc là hai nhiệm vụ chiến lược có quan hệ chặt chẽ với nhau”.
Phản bác quan điểm trên của đảng, GS Lê Du Phong, nguyên Hiệu trưởng trường ĐH Kinh tế Quốc dân, nói rằng: “Chúng ta viết là CNXH là điều kiện bảo đảm vững chắc cho độc lập dân tộc, thế hóa ra là các triều đại trước của cha ông chúng ta, độc lập dân tộc, mỗi một triều đại là vài ba trăm năm, người ta không có CNXH mà vẫn độc lập dân tộc chứ có mất độc lập dân tộc đâu. Thế thì chỉ có CNXH mới bảo đảm vững chắc, nói như thế là quá xem thường lịch sử. Mà thực tế bây giờ chúng ta có độc lập đây, nhưng chúng ta cũng đã có CNXH đâu? Viết như thế là xem thường cha ông ta quá mà!”
*“CNXH đã thất bại, CNCS chỉ là ảo tưởng”!
Mặc dù Việt Nam đã bắt đầu xây dựng CNXH ở miền Bắc cách nay hơn 50 năm và ở miền Nam, sau năm 1975, đảng cũng đã tuyên bố bắt đầu “thời kỳ quá độ” đi lên CNXH, thế nhưng cho đến nay, sau mấy chục năm xây dựng CNXH ở miền Bắc và sau 35 năm “quá độ” đi lên CNXH ở miền Nam, chưa ai nhìn thấy CNXH mà đảng đã cất công xây dựng, có hình thù ra sao. Nhiều người đặt câu hỏi rằng, khi nào thì miền Bắc xây dựng xong CNXH, cũng như khi nào thì miền Nam xong “thời kỳ quá độ” để tiến lên XHCN?
Không riêng Việt Nam, thực tế cũng đã chứng minh, CNXH không thể tồn tại. Mặc dù mô hình CNXH ở Liên Xô và các nước Đông Âu sụp đổ cách nay hai thập kỷ, thế nhưng cho đến nay, Việt Nam vẫn “kiên định” con đường đi lên CNXH. Sau nhiều năm quyết tâm đưa cả nước đi lên CNXH không thành công, đảng đã biện minh cho sự thất bại đó là: “Chủ nghĩa xã hội là một công trình thử nghiệm xã hội vĩ đại, nó giống như bất kỳ một công trình khoa học vĩ đại nào, không thể một lần là thành công”.
Tổng Bí thư ĐCSVN đã lập luận: “Lịch sử không ngừng tiến về phía trước. Cách mạng XHCN là khám phá lớn, sáng tạo lớn, cũng là hiện thực lớn của lịch sử. Tuy nhiên, do bản chất và ý nghĩa sâu xa của nó và cũng như nhiều cuộc cách mạng khác, cách mạng XHCN không thể tiến lên một cách dễ dàng, bằng phẳng mà phải trải qua nhiều thử thách, có những lúc phải trải qua bước quanh của lịch sử”.
Trái với quan điểm của ông Nông Đức Mạnh, GS Trần Phương cho rằng, CNXH và CNCS mà Việt Nam đã và đang đi tới, chỉ là ảo tưởng, do không ai biết nó là cái gì. GS Trần Phương đã phát biểu như sau: “Cái gọi là chủ nghĩa cộng sản chỉ là ảo tưởng, cái gọi là chủ nghĩa xã hội, thực chất cũng thất bại rồi. Cho nên tôi nói là, đương nhiên là chúng ta không thể chấp nhận rằng chúng ta tiến lên CNTB được. Nhưng mà không tiến lên CNTB, thì ông tiến lên xã hội gì đây, ông chưa nghĩ ra. Thật tình mà nói, tất cả những nhà lý luận ngồi đây, các đồng chí đều đã đọc sách rất nhiều rồi. Ông nào vẽ ra được cái CNXH cho cái dân tộc này thì ông đó là ông thánh rồi đấy, ông thánh Mác rồi đấy! Chưa, chưa có vị nào làm được đâu.
Về lý thuyết xây dựng “thế giới đại đồng” của CNCS, của cải được phân phối theo nguyên tắc “Làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu”, GS Trần Phương cho biết, không thể nào thực hiện được: “Bây giờ, cả trái đất này mới có 6,5 tỉ người, mà đến nước sạch cũng thiếu, chứ đừng nói đến năng lượng. Làm sao mà sống theo chủ nghĩa cộng sản theo cái kiểu mà ông mô tả làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu được? Bất lực hoàn toàn. Cho nên, ngay cả cái chủ nghĩa cộng sản cũng trở thành ảo tưởng. Bây giờ không thể nghĩ đến đó được, mới đến thế kỷ 21 này thôi, mới có 6,5 tỉ người thôi, mà người ta nói hết thế kỷ này, nó lên 10 tỉ người, 10 tỉ người thì, đến nước sạch bây giờ cũng đang thiếu rồi đây này, Trung Đông đánh nhau vì nước sạch đây này”.
Để kết thúc loạt bài này, chúng tôi xin mượn lời của GS Trần Phương, đã phát biểu như sau: “Cuối cùng, ông đã thực thi CNXH thất bại rồi, không có động lực rồi. Ông đã trở lại kinh tế nhiều thành phần, ông trở lại kinh tế thị trường, ông trở lại nền dân chủ, chứ bây giờ ông mà cứ nói chuyên chính vô sản, người ta chán ông lắm đấy, có phải không? Cho nên, tôi nghĩ rằng, cái cương lĩnh của ta viết đây không có sức thuyết phục”.