Saigon Times

"Nhớ về những mùa xuân tập tễnh đến đất Mỹ, phải ăn Tết xa nhà, những cảm giác vừa bồi hồi, vừa ngậm ngùi vì biến cố 75 mất đi vùng đất tự do miền Nam nước Việt mà tôi đã trải qua thời niên thiếu ở đó. Ký ức cũ lại trở về vì nhớ nhà, nhớ những không khí đặc biệt khi mùa xuân về trong những năm sống tha hương, hôm nay tôi cũng nghe nhà văn Dương Hà từ Houston gọi phone cho biết tuyết đang rơi, anh lại nhớ nhà như tôi, khi tâm tư buồn nhìn ra cửa sổ, thấy tuyết rơi trắng xóa, chúng tôi nhắc nhau vì thèm cái nắng hanh vàng vào những ngày Tết của Sài Gòn khi xưa. Rồi nhạc tiếp tục reo vang:

"Nên tôi tìm lại một mùa xuân

Người xưa không biết lạc phương nào

Không biết khi xuân về trên áo

Màu xanh năm đó còn xanh không
*
Ngày xanh niên thiếu qua mất rồi

Khi cuối thu mùa đông vẫn rơi

Khi áo xanh đã vượt sông dài

Khi pháo rơi dưới thuyền hoa rồi

Còn xuân này thương nhớ khôn nguôi

*
Tôi đi tìm lại một mùa xuân

Dù không mong đến chuyện tương phùng

Dù tháng năm trôi vào xa vắng

Và xuân nay khác biệt xuân xưa
*
Tôi đi tìm lại một mùa xuân

Mùa xuân năm đó chưa thấy lại

Tôi vẫn đi trong chiều xuân tái

Tìm để mà tìm như thế thôi."

Bài hát này cũng là một trong nhiều tác phẩm nói về mùa xuân mà tôi đã xem live show Asia 60, và DVD sắp sửa được Trung Tâm Asia cho ra trình làng vào dịp Giáng Sinh năm nay, với chủ đề "Xuân, Xuân, Xuân". Ba chữ này tiêu biểu cho 3 loại mùa xuân về trên quê hương, đặc biệt là miền Nam. Chương trình Asia 60 muốn trình bày 3 giai đoạn là Xuân thanh bình, Xuân chinh chiến và Xuân ly hương.

Những mùa Xuân thanh bình trên quê hương phải nói là từ những năm 1954 đến 1960, khoảng thời gian khá ngắn ngủi trước khi phe Cộng Sản từ miền Bắc khởi sự những âm mưu đánh phá miền Nam tự do. Những nhạc phẩm trong giai đoạn này tiêu biểu như Ca Khúc Mừng Xuân, Cánh Bướm Vườn Xuân, Cánh Thiệp Đầu Xuân, Anh Cho Em Mùa Xuân hay Tôi Đi Tìm Lại Mùa Xuân đã trình bày ở phần trên.

Loại mùa xuân thứ hai là Xuân chinh chiến kéo dài độ 15 năm, từ 1960 đến 1975. Trong giai đoạn chiến tranh sôi động này kho tàng âm nhạc có rất nhiều bài nhạc Xuân nói về người lính chiến, hay nói về chiến tranh, đơn cử như Đầu Xuân Lính Chúc, Xuân Này Con Không Về, Đồn Vắng Chiều Xuân, Phiên Gác Đêm Xuân, Đan Áo Mùa Xuân,...

Nhạc phẩm đã từ lâu vẫn gây nỗi xúc động vì thời cuộc chiến chinh để người con không thể về thăm mẹ dịp xuân về. Bài Xuân Này Con Không Về, của Trịnh Lâm Ngân, do Duy Khánh và Đặng Thế Luân trình bày. Tôi nghe như gợi nhớ những mùa xuân năm cũ hơn ba mươi năm về trước:

"Con biết bây giờ mẹ chờ tin con

khi thấy mai đào nở vàng bên nương

Năm trước con hẹn đầu xuân sẽ về

nay én bay đầy trước ngõ

mà tin con vẫn xa ngàn xa

ôi nhớ xuân nào thuở trời yên vui

nghe pháo giao thừa rộn ràng nơi nơi

bên mái tranh nghèo ngồi quanh bếp hồng

trông bánh chưng ngồi chờ sáng

đỏ hây hây những đôi má đào"

Xuân hải ngoại, tức những mùa xuân tha hương. Mỗi năm xuân lại về lòng người xa cố hương trông về chốn cũ, với nhiều lưu luyến, xao xuyến thương nhớ một mùa xuân tự do nhân bản của thời Việt Nam Cộng Hòa. Những nhạc phẩm theo nội dung lời ca thích hợp cho giai đoạn này gồm có: Mùa Xuân Trên Đỉnh Bình Yên, Những Kiếp Hoa Xuân, Chuyện Buồn Ngày Xuân, Xuân Này Con Về Mẹ Ở Đâu, Sẽ Có Một Ngày, Thư Xuân Hải Ngoại,...

Xét về tình tiết những nhạc phẩm tiêu biểu cho giai đoạn lưu vong tại hải ngoại như bài "Chuyện

Buồn Ngày Xuân" của nhạc sĩ Lam Phương kể về những mối tình chia ly hai phương trời xa cách:

"Sao anh đành bỏ em để ra đi một mình

Giữa đêm Xuân lạnh lùng

Chim xa bầy còn thương tổ ấm

Huống chi người tội lắm anh ơi
*
Xuân năm nào có nhau mình chung ly rượu đào

Mùi quê hương thơm ngạt ngào

Nhưng bây giờ người đi kẻ nhớ

Đến bao giờ lòng hết bơ vơ."

Cùng nội dung cho những trắc trở, bài "Thư Xuân Hải Ngoại" của nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng như:

"Ước gì giờ này anh đang ôm em xuân về ngoài kia

Mối tình bình yên đôi ta không lo lắng gì chia lìa

Thế mà người tình phải đi, thế mà cuộc tình tan vỡ

Thân phận bềnh bồng để xuân trôi qua âm thầm đợi mong
*
Thư xuân từ ngàn phương

Mang nỗi lòng người tha phương

Ôm ấp tình hoài hương

Thư xuân là rượu cay

Tương tư rót tràn trên giấy

Bên trời đông tuyết say."

Trong những chia lìa của những mùa xuân tha hương có tình mẫu tử vốn cao quý. Nhạc của Nhật Ngân nói lên sự kiện này như bài "Xuân Này Con Về, Mẹ Ở Đâu"

"Xuân này con về Mẹ ở đâu ?

Quê nghèo xuân về nhớ hắt hiu

Vườn xưa xơ xác hoa rơi rụng

Xuân về nụ hoa kém tươi
*
Xuân này con về Mẹ ở đâu?

Bao nhiều Xuân hẹn con vẫn đi

Đời trôi như cánh chim phiêu bạt

Bao lần Xuân về để mẹ hoài ngóng trông"

Doanh Doanh trong ca khúc Sẽ Có Một Ngày

Mùa xuân tha hương vẫn là mùa xuân dài nhất, mùa xuân u uất, mùa xuân hy vọng sẽ có một ngày quê hương thật sự thanh bình, người dân thực sự có được quyền làm người, tức có nhân quyền, tự do và dân chủ. Video clip về sự tranh đấu tại giáo xứ Thái Hà đã nói lên khát vọng của nhân dân vùng lên đòi mùa xuân công lý cho Việt Nam, công bình cho cuộc sống.

oOo

Tôi xem suốt một chương trình dài của live show Asia 60, đưa tâm tư mình đi qua từ giai đoạn của những mùa xuân trên quê hương. Sân khấu cảnh trí lộng lẫy, dàn ca nhạc sĩ hùng hậu của Trung tâm Asia, cùng âm thanh sống động, một chương trình công phu về nghệ thuật. Tình tiết của show hát trình bày chủ đề mạch lạc. Tôi nghĩ video clip về cuộc đấu tranh của người công giáo là cần thiết, cho khán giả gợi nhớ những gì đang xảy ra trên quê hương, ước mong sao cho một mùa xuân sẽ chiến thắng tại Thái Hà, tại Huế, tại Sài Gòn, hay tại khắp các vùng đất nước cho quê hương Việt Nam một mùa xuân an bình vĩnh cửu.

Hoàng Nam

Menu